Meer inwoners uit onze regio langer in de bijstand

Het lukt gemeenten in onze regio niet goed om personen die langdurig in de bijstand zitten daar uit te krijgen. Dat blijkt uit onderzoek van WOS Media.

Vooral in Maassluis en Hoek van Holland is het aantal personen dat langer dan vijf jaar een uitkering krijgt (op grond van de Participatiewet) in drieënhalf jaar tijd fors toegenomen in verhouding tot mensen die minder lang bijstand ontvangen. Zat in Maassluis in 2016 bijvoorbeeld nog ongeveer een derde van de uitkeringsgerechtigden langdurig in de bijstand, anno 2019 is dat bijna de helft. En dat terwijl het totale aantal personen met een uitkering in Maassluis en Hoek van Holland is afgenomen.

In Westland groeide het totale aantal juist en dus ook het aantal mensen dat vijf jaar of langer in de bijstand zit. Maar in tegenstelling tot Maassluis en Hoek van Holland zitten de meeste mensen hier korter dan drie jaar in de bijstand. In Midden-Delfland nam het aantal mensen dat jarenlang in de bijstand zit ook toe, maar de meeste uitkeringen daar worden (net als in Westland) verstrekt aan mensen die korter dan drie jaar zonder werk zitten.

Oorzaken

Hoe komt het nu dat er zoveel meer inwoners uit onze regio langdurig een bijstandsuitkering ontvangen? Over het algemeen geldt, zo geven de gemeenten Westland en Rotterdam aan, dat hoe langer iemand in de bijstand zit, des te groter de afstand tot de arbeidsmarkt wordt. Daardoor is het voor deze personen lastiger om werk te vinden. Tegelijkertijd profiteren bijstandshouders met een kleinere afstand tot werk juist van het aantrekken van de arbeidsmarkt: zij vinden sneller nieuw werk. Op die manier zou de groep mensen met een langdurige uitkering groter zijn geworden in verhouding tot de groep met een relatief kortdurende uitkering.

Diverse gemeenten wijzen ook op de verhoging van de pensioenleeftijd naar ruim 66 jaar. Hierdoor behouden bijstandsgerechtigden hun uitkering ook langer.

Daarnaast stellen de gemeenten dat veel inwoners met een langdurige uitkering oudere werkzoekenden zijn, die door de economische crisis, in de jaren 2008-2015, hun baan zijn verloren. Eerst kregen zij een WW-uitkering; daarna stroomden ze de bijstand in. Vanwege hun leeftijd en fysieke gesteldheid is het voor hen lastiger om werk te vinden.

Volgens wethouder Sjoerd Kuiper (Werk en Inkomen) van Maassluis speelt verder mee dat de personen die lange tijd in de bijstand zitten met meerdere problemen te kampen hebben, waardoor ze weinig aantrekkelijk zijn voor werkgevers. Kuiper spreekt van een 'mismatch' tussen deze inwoners, die de gemeente naar werk wil begeleiden, en wat werkgevers van nieuwe werknemers vragen.

Oplossingen

Dat er anno 2019 meer inwoners uit onze regio langere tijd in de bijstand zitten, is dus een feit. Maar hoe willen de gemeenten ervoor zorgen dat deze personen er weer uit komen?

De gemeente Maassluis geeft, bij monde van wethouder Kuiper, aan bezig te zijn om de banden met werkgevers aan te trekken. Verder is deze gemeente gestart met een zogenoemd 'opleidingshuis', waar bijstandshouders worden opgeleid tot werknemers naar wie er veel vraag is, bijvoorbeeld in het groenonderhoud, de techniek en de metaalindustrie.

Ook spreekt de gemeente Maassluis met alle inwoners die al langer bijstand ontvangen over wat ze allemaal kunnen en willen. Daarbij wordt geprobeerd drempels weg te nemen die mensen belemmeren om aan het werk te gaan. De gemeente wil middels die gesprekken, waarin ze ook druk op de desbetreffende personen uitoefent en hen stimuleert, deze bijstandsgerechtigden weer aan het werk krijgen.

De gemeente Rotterdam wil inwoners van Hoek van Holland met een langdurige bijstandsuitkering de komende tijd beter gaan begeleiden naar werk. Zo zullen ze daarbij meer persoonlijke aandacht krijgen. Werkzoekenden zullen, volgens de gemeente, vaker spreken met een 'activeringscoach', die hen motiveert en helpt bij hun ontwikkeling. Ook hier zullen belemmeringen om te gaan werken worden aangepakt. De gemeente biedt deze personen zo nodig hulp aan om problemen, zoals schulden, op te lossen. Verder werken ze gezamenlijk aan presentatie- en sollicitatietechnieken. Bovendien maakt de gemeente het mogelijk dat deze inwoners 'laagdrempelige scholing' kunnen volgen, waardoor ze diploma's en certificaten kunnen behalen, aldus de gemeente Rotterdam.

De gemeente Westland probeert, samen met organisatie Vitis Welzijn, inwoners die lang in de bijstand zitten, sociaal te activeren, vaak door hen te stimuleren om vrijwilligerswerk te gaan doen.

In Westland is Patijnenburg de organisatie die mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt naar betaald werk begeleidt. Ook Patijnenburg zet in op het motiveren van personen in deze categorie om zich verder te ontwikkelen, waarbij ze een opleiding kunnen volgen en werkervaring kunnen opdoen in een werkleerbedrijf. In samenwerking met Vitis heeft Patijnenburg vorig jaar een methode ontwikkeld, 'Activering naar werk', waarbij de beide organisaties het vrijwilligerswerk van mensen die lange tijd bijstand ontvangen als opstap gebruiken naar betaald werk.

De gemeente Midden-Delfland, tenslotte, geeft aan sinds 2017 sterk in te zetten op het vergroten van de uitstroom van bijstandsgerechtigden naar werk, ongeacht of ze nu korter of langer in de bijstand zitten. Het uitgangspunt hierbij is dat iedereen naar vermogen meedoet, aldus deze gemeente.

Dit verhaal werd mede mogelijk gemaakt door het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek. Dtv, Omroep Venlo, Studio040 en WOS Media werken gezamenlijk aan lokale onderzoeksjournalistiek.