Streekhistorie: Een boerderijverplaatsing in 1564
In een vorig artikel van de Historische Vereniging Oud-Schipluiden stond kasteelheer Otto van Egmond centraal. Als hoogheemraad van Delfland was hij gedurende lange tijd betrokken bij waterstaatkundige zaken. Eén zaak waarbij de directe bemiddeling van Otto van Egmond goed zichtbaar is, betreft de boerderijverplaatsing van een bewoner in Schipluiden.
In 1563 was er een conflict ontstaan tussen Rochus Claesz. en de overige ingelanden van de Kerkpolder. De eerste woonde vlak bij de watermolen van de genoemde polder en wilde zijn oude huis vervangen door een woning die langer, breder en 6,5 voet hoger was. In de afgelopen vijftien jaar waren de bomen in zijn boomgaard en op zijn erf sterk uitgegroeid, bovendien had hij een hooiberg met zes roeden laten oprichten. Omdat de molen hierdoor dikwijls onvoldoende wind ontving, kon het overtollige water niet meer op behoorlijke wijze uit de polder worden afgevoerd. Toen de nieuwbouwplannen van Rochus Claesz. bekend werden, riepen de andere grondgebruikers van de Kerkpolder de hulp in van het waterschapsbestuur van Delfland. Om het probleem van de beperkte windvang op te lossen, waren er twee mogelijkheden: de verplaatsing van de molen of de sloop van de boerderij. De boerderij stond op het eerste perceel direct ten zuidoosten van de watermolen, dus duidelijk binnen de afstand waar het windrecht van kracht was. De boerderij moet er dus eerder geweest zijn dan de molen. De Kerkpoldermolen zelf behoorde tot de oudste windwatermolens van Holland. Een akte uit 1413 vermeldt reeds deze molen, die kort daarvoor door Philips de Blote was opgericht. Deze bouwheer van kasteel Keenenburg trad ook op als dijkgraaf en baljuw van Delfland. Een archeologisch onderzoek op de locatie van de boerderij van Rochus Claesz. in 2009 heeft bevestigd dat dit boerenerf al heel lang werd bewoond. 
Detail van de kaart van Kruikius (1712) met de Keenenburg en de Kerkpoldermolen. Tussen het kasteelterrein en de molen stond de eerste boerderij van Rochus Claesz.
De hoogheemraden probeerden op 19 en 27 mei 1563 beide partijen rond een voorstel te verenigen. Wanneer de ingelanden van de Kerkpolder 400 'Rynsgulden' (200 ineens, gevolgd door 100 in 1564 en 100 in 1565) voor Rochus Claesz. bij elkaar brachten, zou hij 'zijn huys, bargen, schuyeren ende boemen' laten afbreken. Op 1 juni kwamen zeven vertegenwoordigers van 'de gemeen brukers' (grondgebruikers) van de Kerkpolder bijeen op de Keenenburg. Ze verzochten Otto van Egmond, als belangrijkste ingeland, het vermelde bedrag voor te schieten, omdat de boeren vanwege 'die quade jaer' niet in staat waren te betalen. Ze beloofden de kasteelheer 'den penninck zestien' (een rente van 6,25%) te betalen, tot de tijd dat de lening was afgelost. Otto van Egmond stemde hiermee in, waarna deze zaak op 12 juni 1563 door de hoogheemraden werd afgesloten.
Op 26 maart 1567 gaf Delfland Rochus Claesz. vergunning om in de Gaag voor zijn woning 'een huijsken te maecken omme daer onder zijn schuytken te moegen leggen'. Hij woonde toen op de Zouteveense kade, in de uiterste noordpunt van de Zouteveense polder, nabij de huidige Valbrug in het centrum van Schipluiden. Zijn nieuwe boerderij stond zo'n 300 meter van de oorspronkelijke plaats. Woonde Rochus Claesz. eerst op een stuk land enkele percelen ten noorden van het tuincomplex van de Keenenburg; nu vinden we hem op een perceel grond, dat slechts door de Zouteveenseweg en de Veensloot gescheiden werd van de kasteeltuin. Zijn kinderen noemden zich dan ook niet zonder reden 'Hofhouck'. Het ligt voor de hand te veronderstellen, dat Otto van Egmond betrokken is geweest bij de keuze van deze boerderijplaats. Voor Rochus Claesz. was de nieuwe locatie naast het kasteelterrein, mede door de goede ontsluitingsmogelijkheden, in ieder geval zeer aantrekkelijk. Op de locatie van zijn eerste boerderij staat nu het nieuwe raadhuis van de gemeente Midden-Delfland. Het pad ernaast heet Rochus Claeszpad.
Op de plaats van het grote pand rechts van de Valbrug werd in 1564 de nieuwe boerderij van Rochus Claesz. gebouwd. Voor zijn woning kwam in de Gaag een schuitenhuisje. Foto ca. 1915, Historische Vereniging Oud-Schipluiden.
Auteur: Jacques Moerman van de Historische Vereniging Oud-Schipluiden