Hoe Hoekse dorpsraad vastloopt zonder macht

Wijk- en dorpsraden in Rotterdam voelen zich onvoldoende gehoord. Het systeem 'Wijk aan Zet', bedoeld om bewoners meer zeggenschap te geven over hun leefomgeving, schiet volgens onderzoekers tekort. Uit een evaluatie blijkt dat de raden beperkt worden in hun invloed, worstelen met bewonersbetrokkenheid en vooral op stedelijk niveau moeizaam samenwerken met de gemeente.

De gemeente Rotterdam heeft een evaluatie laten uitvoeren naar het bestuurlijk stelsel 'Wijk aan Zet', waarin wijkraden en dorpsraden bewoners meer invloed moeten geven op hun leefomgeving. Het onderzoek richt zich op de wijk- en dorpsraden in Rotterdam. Die functioneren binnen hetzelfde systeem. Hoewel een dorp andere uitdagingen kent dan een stadswijk, spelen vergelijkbare problemen: beperkte bevoegdheden, een moeizame samenwerking met de gemeente en onvoldoende bewonersparticipatie.

Wijkraden en dorpsraad willen meer invloed

Het idee achter Wijk aan Zet is dat bewoners, via gekozen wijkraden en dorpsraden, meer zeggenschap krijgen over hun leefomgeving. In de praktijk voelen veel wijk- en dorpsraadsleden zich beperkt in hun mogelijkheden. Hun rol is voornamelijk adviserend en hoewel ze zich inzetten voor thema's als leefbaarheid, verkeersveiligheid en de buitenruimte, hebben ze nauwelijks beslissingsbevoegdheden.

Uit de evaluatie blijkt dat een meerderheid van de wijk- en dorpsraadsleden meer zeggenschap wil over stedelijke en lokale opgaven, zoals infrastructuur en woningbouw. Daarnaast wordt meer budgetrecht als essentieel gezien om echt iets te kunnen betekenen voor bewoners. Nu ervaren veel leden frustratie omdat hun adviezen niet altijd serieus worden genomen of opgevolgd.

Goede samenwerking op lokaal niveau, maar moeizaam met het gemeentebestuur

Op lokaal niveau verloopt de samenwerking over het algemeen goed. Wijkraden en de dorpsraad werken intensief samen met wijkmanagers en andere betrokken ambtenaren. De evaluatie laat zien dat deze samenwerking door beide partijen wordt gewaardeerd.

De knelpunten zitten vooral op stedelijk niveau. De relatie tussen wijkraden, de dorpsraad en het college, de gemeenteraad en de gemeentelijke clusters wordt wisselend beoordeeld. Vooral de opvolging van adviezen door het college is een punt van kritiek. Raadsleden hebben het gevoel dat hun inbreng te weinig effect heeft en dat ze vaak pas laat betrokken worden bij belangrijke beslissingen. Dit zorgt voor wantrouwen en ondermijnt het doel van Wijk aan Zet.

Participatie en communicatie blijven achter

Een ander punt dat uit de evaluatie naar voren komt, is de beperkte zichtbaarheid van wijk- en dorpsraden onder bewoners. Veel Rotterdammers en Hoekenezen weten niet goed wat hun raad doet en hoe ze hier invloed op kunnen uitoefenen. Dit maakt het lastig om bewonersparticipatie te stimuleren.

Ook de digitale communicatie schiet tekort. Het platform Mijn.Rotterdam, bedoeld om raden en bewoners met elkaar in contact te brengen, wordt breed als ongeschikt beoordeeld. Veel raadsleden willen dan ook een nieuw, gebruiksvriendelijker platform waarmee ze beter kunnen communiceren met hun wijk of dorp.

Specifieke uitdagingen voor de dorpsraad Hoek van Holland

De dorpsraad van Hoek van Holland valt onder hetzelfde systeem als de wijkraden, maar heeft een eigen karakter. Waar een wijkraad zich richt op een stadswijk, behartigt de dorpsraad de belangen van een dorp, met specifieke uitdagingen en een andere sociale structuur. De dorpsraad houdt zich niet alleen bezig met leefbaarheid en verkeer, maar ook met dorpsgerichte thema's zoals recreatie en natuurbeheer. Hoewel de basisprincipes van Wijk aan Zet hier gelden, vraagt een dorp om een andere benadering dan een stadswijk.

Wat moet er veranderen?

Uit de evaluatie komen duidelijke verbeterpunten naar voren. Zo is er behoefte aan meer bevoegdheden en budgetrecht voor wijk- en dorpsraden, zodat zij niet alleen een adviserende rol vervullen, maar daadwerkelijk invloed kunnen uitoefenen op besluitvorming. Ook wordt betere samenwerking met het gemeentebestuur als essentieel gezien. Adviezen van de raden zouden sneller moeten worden opgevolgd en zij willen eerder betrokken worden bij grote ruimtelijke of maatschappelijke ontwikkelingen.

Daarnaast is er behoefte aan meer ondersteuning voor nieuwe raadsleden, bijvoorbeeld in de vorm van inwerkprogramma's. Dit stelt hen in staat hun taken effectiever en met meer vertrouwen uit te voeren. Tot slot wordt gepleit voor een beter communicatieplatform om de betrokkenheid van bewoners te vergroten en de zichtbaarheid van de wijk- en dorpsraden te versterken.

Een kansrijk initiatief met groeipotentieel

De basis van Wijk aan Zet is volgens de onderzoekers sterk: bewonersinspraak kan een waardevolle aanvulling zijn op het gemeentelijk bestuur. Maar om het systeem echt te laten werken, moeten wijk- en dorpsraden volgens de onderzoekers meer invloed krijgen en beter ondersteund worden. Zonder deze verbeteringen dreigt het risico dat Wijk aan Zet een goedbedoeld experiment blijft, zonder de impact die het zou moeten hebben. De bal ligt nu bij het stadsbestuur om de noodzakelijke aanpassingen door te voeren en ervoor te zorgen dat de stem van de wijk én het dorp daadwerkelijk telt.