Bryan (21) werkt dagelijks met de dood: 'Maar je moet ook kunnen lachen'
Bryan Nederpelt wist al vroeg dat hij met zijn handen wilde werken. Terwijl veel leeftijdsgenoten kozen voor een studie of een kantoorbaan, vond hij zijn passie in de ambachtelijke wereld van de steenhouwerij.
"Mijn vader deed dit werk al lange tijd", begint Bryan zijn verhaal. "Op de basisschool ging ik in de vakanties soms mee, en dat vond ik altijd interessant."
Op de middelbare school merkte hij dat een studie niets voor hem was. "Toen ik klaar was, moest ik kiezen: doorstuderen of iets anders. Ik zag mezelf niet de hele dag in de schoolbanken zitten, dus ben ik hier gaan werken om te kijken of het iets voor mij was. Dat bleek al snel het geval."
Leren van de besten
Om het vak écht goed onder de knie te krijgen, liep Bryan stage bij een steenhouwerij in Veenendaal, een bedrijf met meer dan 135 jaar ervaring. "Daar kennen ze echt alle kneepjes van het vak. Ik heb er ontzettend veel geleerd: polijsten, graveren, restaureren. In het begin was ik er nog niet zo goed in, maar door het gewoon te doen, word je steeds beter."
Naast zijn stage ging hij ook nog een dag per week naar school om de theorie onder de knie te krijgen. Inmiddels werkt hij fulltime in het familiebedrijf. "Het is een vak dat je echt in de praktijk moet leren. Door het veel te doen, merk je dat je steeds handiger wordt."
Brian Nederpelt Privéfoto
Werken met je vader
Bryan werkt elke dag samen met zijn vader René, die jaren geleden de overstap maakte van de tuinbouw naar de steenhouwerij. "Je moet het kunnen, de hele dag met je vader werken", lacht hij een beetje cynisch. "Maar wij kunnen het gelukkig heel goed met elkaar vinden. We hebben dezelfde passie en willen allebei iets moois maken van het bedrijf."
René beaamt dat: "Het is natuurlijk een apart beroep. Vroeger was ik tuinder en dan denk je dat je kinderen dat misschien opvolgen. Maar dit is een heel andere richting en hij moet het vooral zelf leuk vinden. Ik heb hem nergens toe gedwongen. Hij ging als kleine jongen al mee en was altijd enthousiast. Dat hij nu zelf in het bedrijf zit, vind ik fantastisch."
Een vak met emotie
Werken in de grafstenenbranche betekent dagelijks omgaan met verlies en verdriet. Toch laat Bryan zich daar niet door meeslepen. "Je moet ook zelf zorgen voor een goede sfeer. Natuurlijk hoort het verdrietige aspect erbij en moet je respectvol omgaan met de nabestaanden, maar onderling maken we veel plezier. Het is een zwaar vak, maar je moet ook kunnen lachen."
Toch zijn er momenten die hem raken. "Vooral kinderen blijven moeilijk. Die verhalen zijn heftig en laten je niet zomaar los. Maar uiteindelijk is het juist mooi dat we iets kunnen maken wat troost biedt aan de nabestaanden."
Een dag in het leven van een steenhouwer
De dagen beginnen vroeg voor Bryan. "Mijn wekker gaat om kwart voor vier uur. Ik ga eerst naar de sportschool, terwijl mijn vader alles klaarmaakt voor de werkdag. Om zes uur vertrekken we, zodat we op de begraafplaatsen niemand storen. Tegen negenen zijn we klaar met het plaatsen, en dan gaan we terug naar de zaak om alles voor de volgende dag voor te bereiden."
Het meeste werk zit in de voorbereiding. "We ontwerpen de stenen samen met de klant en maken de inscripties", legt Bryan uit. "Het langste wachten is vaak op de steen zelf. Die moet meestal uit het buitenland komen en dat duurt een paar maanden. Maar als hij er eenmaal is, gaat het werk snel."
Bryan slijpen (Nederwerk Grafmonumenten) WOS
Innovatie binnen een ambacht
Hoewel het vak al eeuwenoud is, blijven er ontwikkelingen plaatsvinden. "We hebben een nieuwe machine gekocht waarmee we oude grafstenen opnieuw kunnen slijpen en polijsten. Zo kunnen we bestaande stenen hergebruiken en voorzien van een nieuwe tekst of inscriptie."
Naast traditionele grafstenen zien ze ook andere trends ontstaan. "Vroeger waren de meeste stenen van Belgisch hardsteen of marmer, nu is graniet populairder. Er komen ook steeds meer zelfontworpen monumenten bij, zoals stenen met een RVS-omranding of zelfs een grafmonument in de vorm van een huisje."
En in deze tijd van een toenemend aantal crematies gaat het zeker niet alleen om grafstenen. "We maken urnmonumenten en plaatjes voor urnenmuren. Daar kunnen we inscripties of glasplaten voor ontwerpen. Het is mooi om te zien dat we ook daar een betekenisvolle bijdrage kunnen leveren."
Pand Nederwerk Grafmonumenten WOS
De toekomst van het vak
Steenhouwer is een vak dat door steeds minder jongeren wordt gekozen. "Het is een uitstervend beroep. Op mijn stage zat één iemand van mijn leeftijd, verder ken ik eigenlijk alleen maar oudere vakmensen."
Toch ziet hij nog steeds een toekomst in het ambacht. "Ik vind dat er meer met de handen gewerkt moet worden. Veel mensen zitten alleen nog maar achter een computer, maar dit vak is écht. Mensen beseffen vaak niet hoeveel werk er achter een grafsteen schuilt. Het is een proces waar we veel zorg en aandacht aan besteden."
Voor Bryan is er niets mooiers dan dit vak. "Je maakt niet zomaar een product, je maakt iets met betekenis. Iets waar mensen kracht uit halen, een tastbare herinnering aan een dierbare. Dat geeft veel voldoening. Ik zou echt niets anders willen doen."