Barend Rombout: 'Westlandse raad is een club van ruziezoekers'
Binnen de Westlandse gemeenteraad heerste een grondig verziekte sfeer en cultuur: de raad was een club van ruziezoekers. En wethouders voelden zich vaak marionetten die bespeeld werden door fractievoorzitters of fractieleden van de coalitiepartijen. Het zijn niet mis te verstane zinnen in het boek, dat Barend Rombout heeft geschreven over de periode dat hij wethouder was in Westland.
Polderpolitiek, opkomst en ondergang van een wethouder in het Westland verschijnt deze week. Rombout is slechts iets meer dan een jaar wethouder in de gemeente Westland geweest. Een breed gedragen motie van wantrouwen werd hem in juni 2023 fataal. Rombout diende nog diezelfde dag zijn ontslag in. "Ik vind mezelf niet geschikt voor het wethouderschap", erkent hij wel in zijn boek.
Rombout (66) is gepokt en gemazeld door zijn langdurige staat van dienst bij de politie, de gemeente Rotterdam en als concerndirecteur bij de gemeente Westland. Kort na de gemeenteraadsverkiezing in maart 2022 zwichtte hij voor het verzoek om wethouder te worden. Dat 'aanzoek' kwam van Peter Duijsens, de voorman van Westland Verstandig, die de grootste partij was geworden en daarmee het voortouw moest nemen bij de vorming van een nieuwe coalitie.
Rombout, die zichzelf als een doener bestempelt, was ingenomen met de portefeuille die hem in het vooruitzicht was gesteld: sociaal domein, statushouders, wonen en kunst en cultuur. Hij kreeg problemen met de gemeenteraad over een aantal onderwerpen, met als uitschieters de huishoudelijke hulp als verstrekking onder de Wmo en de toekomst van evenementenlocatie De Veiling in Poeldijk.
Stiekem gesprekken opgenomen
Een bijzonder aspect bij De Veiling, bij velen beter bekend als De Leuningjes, was dat er stiekem gesprekken van hem met het bestuur van dat zalencomplex waren opgenomen. Rombout in zijn boek: "Deze opnames werden bijna een jaar later, opnieuw zonder mijn toestemming, door de oppositiepartijen openbaar gemaakt tijdens de raadsvergadering."
De prints van de opnames bevatten de letterlijke tekst wat er gezegd was en door wie. "Vanwege deze achterbakse actie vanuit de gemeenteraad voelde ik mij als wethouder, maar ook als persoon, flink 'beschadigd'. En het zei veel over de integriteit van de Westlandse gemeenteraad", aldus Rombout.
Hoewel het in de betreffende raadsvergadering op woensdag 7 juni 2023 vooral over de toekomst van De Veiling ging, kwam er na uren een motie op tafel over een andere kwestie: de problemen met huishoudelijke hulp op grond van de Wmo. Rombout had beloofd die zaak snel in het reine te brengen, maar bleek in de praktijk onvoldoende op de hoogte van de stagnatie binnen het ambtelijk apparaat.
Op de maandag voorafgaande aan de raadsvergadering had Rombout in een commissievergadering thuiszorgorganisatie Tzorg als schuldige aangewezen, maar die uitvoerder betichtte vervolgens de wethouder van leugens. "Het was de gemeente, onder de verantwoordelijkheid van de wethouder, die hier fouten heeft gemaakt en niet adequaat te werk is gegaan", bracht CDA-raadslid Anja van der Eijk twee dagen later naar voren. Haar informatie werd pas in bredere kring bekend bij het indienen van een motie van wantrouwen tegen Rombout, na drie uur vergaderen over de kwestie De Veiling.
"Dit heeft weinig te maken met hoor en wederhoor. Ik kan het nu niet bevestigen of ontkennen. Ik wil uitzoeken of het klopt wat in de motie staat. Als het klopt, dan weet ik wat me te doen staat", zei Rombout in een reactie rond middernacht na de zoveelste schorsing in de raadszaal.
Maar die tijd kreeg Rombout niet van de gemeenteraad. De motie van wantrouwen kreeg een zeer brede steun. Behalve de fractie Westland Verstandig stemden alle raadsleden er mee in, dus ook die van coalitiepartijen GBW en VVD.
De ene cultuur is de andere niet
In het boek zet Rombout de Westlandse cultuur tegenover de politieke cultuur in Westland. "Laat ik voor degenen die het Westland niet kennen opmerken, dat de cultuur binnen de gemeenteraad op geen enkele wijze te vergelijken is met de algemene cultuur in het Westland. Het is een hechte gemeenschap, Westlanders zijn hardwerkende mensen, er is een dynamisch bedrijfsleven, veel gemeenschapszin en een levendig verenigings- en cultureel leven dat door vrijwilligers draaiende wordt gehouden. Ook is er veel steun voor goede doelen en men heeft nog echt iets voor elkaar over."
Rombout vervolgt: "De cultuur en sfeer binnen de gemeenteraad, waar men elkaar al jaren kent, zijn al geruime tijd grondig verziekt. De samenvoeging van de omliggende dorpen tot één Westland betekende óók een samenvoeging van de gemeenteraad, waaruit nieuwe partijen zijn ontstaan. In veel gevallen zijn deze nieuwe (lokale) partijen groter geworden dan de 'moederpartij'. Vanuit het verleden, toen het Westland nog uit aparte dorpen bestond, is 'oud zeer' ontstaan en gebleven. Niet alleen de partijen, ook de kiezers in de omliggende dorpen behouden het liefst hun roots. In 's Gravenzande is partij Westland Verstandig het grootst, het CDA in De Lier en LPF én GBW in Wateringen en Poeldijk. Partijen zijn er blijkbaar niet voor alle Westlanders, maar staan uitsluitend voor de belangen van het dorp waar hún kiezersgroep het grootst is."
Dualisme in de Westlandse politiek
De gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders hebben elk hun eigen rol in het besturen van de gemeente, hetgeen dualisme wordt genoemd. Maar in Westland houden de diverse coalitiepartijen hun wethouder(s) stevig in de greep, vindt Rombout. "Sommige wethouders kunnen niets zonder de uitdrukkelijke toestemming van hun fractievoorzitter en fractielid. Tijdens mijn aanstelling ging dat soms zover dat de teksten die de wethouder in de raad moest uitspreken, gedicteerd werden door de fractievoorzitter", schrijft hij.
"Ik niet alleen, maar ook mijn collega-wethouders voelden ons vaak marionetten die door de fractievoorzitters of fractieleden van de coalitie werden bespeeld. Persoonlijk ben ik daar té eigenwijs voor, maar sommigen hadden daar (gezien hun leeftijd en baanafhankelijkheid) veel moeite mee. Immers als de raad je wegstuurt (zoals in mijn geval), vind dan maar weer snel een soortgelijke job. Die directe wijze van aansturen door de betreffende politieke partij leidde bijna wekelijks tot 'gedoe'."
Tekst gaat verder onder de foto.
"Op maandagochtend kwam de fractievoorzitter samen met een fractielid langs bij de betreffende wethouders om alles 'voor te koken'. Tijdens de vergadering van B en W werden vervolgens op dinsdag zaken afgesproken, die op woensdagmiddag tijdens het coalitieoverleg met gemak werden afgekeurd. Wethouders moesten zich hierdoor in allerlei bochten wringen, aangezien een besluit van het college van B en W niet zomaar ongedaan gemaakt kan worden."
"Als klap op de vuurpijl bleken de coalitiepartijen het onderling meestal oneens te zijn over de onderwerpen én de te varen koers. Nadat er een compromis was gesloten tussen de coalitiepartijen, kon het een paar weken later (soms al diezelfde dag) 's avonds tijdens de raadsvergadering ineens totaal anders zijn."
'Club van ruziezoekers'
Rombout kwalificeert de Westlandse gemeenteraad als een club van ruziezoekers en heeft nagedacht over een idealistische oplossing. "Ik vrees dat als we niets doen, we nog jaren vastzitten aan deze club."
Zijn voorstel luidt als volgt: "Stel je voor dat tweehonderd Westlanders (uit alle lagen van de samenleving) een door mij beschreven probleem voorgespiegeld krijgen waarvoor ze een oplossing moeten bedenken? Ik ben ervan overtuigd dat er voor de meeste problemen binnen een aantal maanden een goede aanpak ligt."
Om het proces zo betrouwbaar mogelijk te laten verlopen, selecteert een notaris de deelnemers via een formulier op basis van nummer. Pas na de selectie van de nummers worden de namen bekendgemaakt. Uiteindelijk krijgen dan de huidige politieke partijen via de 'Club van Tweehonderd' een totaalplan, waarmee ze voortvarend aan de slag kunnen.
"Ik blijf optimistisch omdat deze aanpak elders in de wereld lukte, maar helaas nog niet heeft geleid tot een definitieve uitvoer van het totaalplan, aangezien de gevestigde politiek niets deed met de eindresultaten. Om dat te voorkomen, heb ik de laatste stap: zelf een 'nieuwe politieke partij' starten toegevoegd: De Club Van Tweehonderd. Want daarmee houden we het in eigen hand!", besluit Rombout.