Vervuiler betaalt: nieuw afvalbeleid Midden-Delfland vanaf 2026

Inwoners van de gemeente Midden-Delfland gaan op z'n vroegst vanaf 1 januari 2026 afhankelijk van de hoeveelheid restafval die ze aanbieden meer of minder betalen aan afvalstoffenheffing. Een nipte meerderheid van de gemeenteraad stemde dinsdagavond in met het nieuwe systeem.

Uitgangspunt van het nieuwe systeem is dat 'de vervuiler betaalt'. Door een prijsprikkel in te voeren, verwacht de gemeente dat mensen beter hun afval gaan scheiden. Midden-Delfland wil zo gaan voldoen aan de zogenoemde Vang-doelstellingen, die onder meer voorschrijven dat 75 procent van het afval gescheiden moet worden en dat elke inwoner maximaal 100 kilogram restafval per jaar mag produceren.
Daar voldoet de gemeente op dit moment bij lange na nog niet aan. In 2023 werd per inwoner gemiddeld 160,9 kilo restafval aangeboden, zo blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Het scheidingspercentage ligt ongeveer op 61 procent.

De meeste fracties waren het wel met het college van B en W eens dat het nieuwe systeem gaat leiden tot betere scheiding van het restafval. Dat is ook gebleken bij andere gemeenten die eerder al met een prijsprikkel gingen werken; zo is dit systeem ook ingevoerd in Lansingerland. "Daar is inmiddels niets dan lof over het systeem. Ze zijn daar bewuster bezig met afval scheiden, waardoor het doel wordt behaald. Dit stemt ons positief", zei D66-raadslid Pieter Scholtes.

Wennen

Maar ook bij alle gemeenten die al met zo'n systeem werken, ging het niet in één keer goed. In Lansingerland waren de pasjes aanvankelijk niet op orde. En in Capelle aan den IJssel - hier is geen sprake van een prijsprikkel, maar ging men wel over op een systeem met pasjes - stapelde het afval rond de containers zich in sommige buurten op, liet raadslid Roy Ringeling (ChristenUnie) weten. Om mensen te laten wennen aan het nieuwe systeem en het draagvlak te vergroten, pleitte hij opnieuw voor een proefperiode van een jaar. "Tijdens deze proefperiode kan gekeken worden of er risico's optreden en welke beheersmaatregelen nodig zijn als je écht van start gaat. Als je op deze manier van start gaat en blijkt dat er zich problemen voordoen, dan kun je niet meer terug."

Wethouder Fred Voskamp ziet niets in zo'n proefperiode. "Wat staat mensen in de weg om vier keer een (halflege) zak in de container te gooien, als er toch geen prijsprikkel tegenover staat. Het leidt niet per se tot een betere manier van invoeren." Bovendien moet de gemeente straks wel kosten maken, maar ziet ze dat bij een proefperiode niet direct terug in de opbrengst van het nieuwe systeem.

"Het streven is om dit systeem op 1 januari 2026 in te voeren, maar er moet nog wel wat gebeuren", zei de wethouder. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om het controleren van de chips in de ondergrondse containers en het zorgen dat al die containers aparte openingen krijgen voor 30- en 60-literzakken. Maar er moet ook gezorgd worden voor goede communicatie naar de inwoners, zodat die ook direct snappen hoe het systeem in z'n werk gaat. Voskamp: "Het voortraject is grotendeels afgerond, maar we zien nog een aantal zaken waaraan we nog moeten werken. Als komend jaar blijkt dat we er nog niet klaar voor zijn, gaan we dit niet geforceerd op 1 januari 2026 invoeren."

Het nieuwe afvalinzamelingsbeleid werd met een meerderheid van negen stemmen voor aangenomen. De coalitiepartijen CDA, OGP en D66 stemden voor, oppositiepartijen VVD, Mijn Partij en ChristenUnie stemden tegen. De twee laatstgenoemde partijen zijn overigens niet tegen het nieuwe systeem, maar gingen niet akkoord omdat er geen proefperiode komt.

Afvalinzameling in andere gemeenten

Net als Midden-Delfland doet ook Maassluis aan bronscheiding. Daarvoor wordt vanaf eind dit jaar het 'Beter Afval Scheiden in Maassluis' gefaseerd uitgerold. Mensen in laagbouwwoningen hebben straks containers voor pmd, papier en gft. Het restafval wordt gebracht naar ondergrondse containers in de wijk. Hoogbouwbewoners maken gebruik van milieuparkjes. De gemeente noemt afval scheiden beter voor het milieu en portemonnee. 'Minder afval verbranden betekent ook minder kosten (die steeds hoger worden) voor verbranding en minder CO2-uitstoot.'

In Westland is de inzameling van afval dit decennium in korte tijd twee keer totaal op de kop gegaan. Het vorige college van B en W legde meer nadruk op bronscheiding en voerde een systeem in waarin mensen hun pmd-afval in een gele zak aan de lantaarnpaal moesten hangen. Deze manier van inzamelen leidde tot veel kritiek; het straatbeeld zou worden vervuild en de gele zakken zouden een normale doorgang op het voetpad onmogelijk maken. Het zorgde ook voor zwerfvuil, mede door meeuwen die de zakken gingen leeghalen.
De nieuwe coalitie maakte hier snel een eind aan en sinds november 2022 mag het plastic afval bij het restafval in de grijze bak. De gemeente ging namelijk over op nascheiding. Brave burgers die hun plastic toch willen scheiden kunnen dat tot eind dit jaar nog brengen in de ondergrondse containers, maar ook daar komt per 1 januari een eind aan. De reden is volgens wethouder Michiel Ferwerda dat er veel vervuild plastic in de containers terechtkomt en dat het goedkoper is om via nascheiding het plastic te verwerken. Overigens blijft in het buitengebied apart inzamelen van pmd via mini-containers voorlopig nog mogelijk.

Ook in Hoek van Holland, dat onder de gemeente Rotterdam valt, hoef je pmd niet meer te scheiden van het restafval. Afvalverwerker AVR in het Botlek-gebied zorgt hier voor nascheiding.

Inwoners in de gemeenten in onze regio zijn hun afval in de afgelopen jaren overigens al beter gaan scheiden, blijkt uit CBS-cijfers die woensdag naar buiten zijn gebracht, maar in de buurt van de Vang-doelstelling (gemiddeld 100 kilo per inwoner per jaar) komen we nog niet. Met gemiddeld 282,8 kilo wordt in Maassluis per inwoner meeste restafval aangeboden. Een ontwikkeling van de afgelopen tien jaar zie je in onderstaande grafieken:

In 2020 was in veel gemeenten een stijging van het aangeboden afval, vooral restafval. Door de coronamaatregelen werkten mensen meer thuis en gingen ze minder uit. Dit zorgde voor meer huishoudelijk afval.