Oorlogsverhalen: Een leven na de strijd
Veteraan Jan-Willem uit Maasland werd precies 30 jaar geleden uitgezonden naar de oorlog in Bosnië. Daarom staat hij zaterdag met zijn kompanen op de Dam om de slachtoffers van die oorlog te herdenken.
De 49-jarige Jan-Willem was net 20 jaar toen hij werd uitgezonden: "Ik was net klaar met school, en had geen idee in wat voor situatie ik terecht zou komen. Je kunt veel leren voordat je wordt uitgezonden, maar niet hoe het is om in oorlogstijd in een land te zijn." Jan-Willem ziet in Bosnië veel schrijnende en vooral ook hele heftige dingen vlak voor zijn ogen gebeuren: "Pas later besefte ik wat voor schrijnende dingen ik allemaal had gezien. Die geuren, geluiden en beelden zijn lang, heel lang, blijven hangen."
PTSS
Weer terug in Nederland lijdt Jan-Willem aan een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Deze stoornis brengt verschillende klachten met zich mee, zo kon Jan-Willen naar eigen zeggen zijn "draai in de maatschappij" moeilijk terugvinden. Daarnaast had hij in Nederland nooit meer een gevoel van veiligheid, terwijl dat wel zou moeten, want: "Je kunt hier gewoon vrij rondlopen, zonder dat je moet omkijken."
Inmiddels gaat het een stuk beter met de veteraan, al wordt hij op sommige drukke plekken (zoals de grote stad) nog steeds nerveus. Hiervoor had hij dan ook hulp nodig, zo heeft hij EMDR-therapie gevolgd om "de herinneringen en beelden in mijn hoofd neutraler te maken." Daarnaast heeft hij vrijwel standaard zijn hulphond Jacky bij zich: "Jacky houdt mij altijd in de gaten en ik hou haar altijd in de gaten." De hond zorgt ervoor dat hij niet te veel in zijn schulp kruipt: "Als ik dan in mezelf keer, dan komt zij even een kroel halen en helpt ze mij daarmee er weer uit."
Artikel gaat verder onder de video.
Voor sommigen kwam hulp te laat
Om beter met zijn PTSS om te kunnen gaan heeft Jan-Willem dus wel hulp nodig gehad. Iets wat voor hem eerst erg lastig was om toe te geven: "Toen ik mijn baan kwijt raakte, dacht ik bij mezelf 'dit kan zo niet langer' en toen zocht ik hulp." En hij kreeg die hulp van het Nederlandse Veteraneninstituut, maar hij weet ook dat sommige veteranen die hulp niet hebben gezocht of niet konden krijgen. "Er zijn er ook heel veel die niet meer met die gedachtes verder konden, waarvoor geen hulp was op dat moment. Daar zitten ook mensen tussen die daarom uit het leven zijn gestapt." Ook deze mensen zijn volgens hem oorlogsslachtoffers, daarom zal hij aan deze mensen denken als hij zaterdag met 59 andere veteranen op de Dam staat.
Denk je aan zelfdoding? Praat erover! Neem 24/7 gratis en anoniem contact op met 0800-0113 of chat op 113.nl.Veteranen of familie van veteranen kunnen ook contact opnemen met het Veteranenloket via hun website of bellen naar 088 334 00 50
Tijdens de Nationale Herdenking op de Dam in Amsterdam wordt een erecouloir, oftewel een erehaag, van het Paleis op de Dam tot aan het Nationaal Monument gevormd. Die bestaat uit 60 veteranen en 40 actief dienende militairen uit de vier krijgsmachtdelen. In de erecouloir staan veteranen symbool voor de inzet voor internationale vrede, vrijheid en veiligheid.