Unieke situatie voor bestuurlijke bundeling in regio

Er is in onze regio een unieke situatie ontstaan voor een bestuurlijke vernieuwing. In Midden-Delfland en Maassluis moet een nieuwe burgemeester komen en in Hoek van Holland heerst onvrede over de 'afstandsbediening' door Rotterdam. Tijd voor een beschouwing.

De aanleiding voor deze beschouwing ter gelegenheid van Pasen 2023 vormde de plotselinge aankondiging door de Maassluise burgemeester Edo Haan, dat hij waarnemend burgemeester ging worden in Zwijndrecht en deze maand in Maassluis afzwaait.

Gary Bouwer van Leefbaar Maessluys voelde meteen nattigheid. In reactie op de bekendmaking van Haan tijdens een raadsvergadering, merkte de zeer verbaasde Bouwer op, dat de benoeming van een waarnemend burgemeester vaak een opmaat is naar een gemeentelijke fusie. Hij stond er direct bij stil dat buurgemeente Midden-Delfland op dit moment ook een waarnemend burgemeester heeft. "Ik hoop toch niet dat deze fase een eerste stap is naar een gemeentelijke fusie met Midden-Delfland!?", vroeg Bouwer aan Haan. De vertrekkend burgemeester reageerde neutraal: "Over dit soort zaken heb ik het met de Commissaris in het geheel niet gehad."

'Foute bestuurscultuur'

In Hoek van Holland heeft voormalig deelraadsvoorzitter Leen Vreugdenhil er een dagtaak aan om de in zijn ogen foute Rotterdamse bestuurscultuur aan de kaak te stellen. Het zijn ambtenaren die er de dienst uitmaken, zo voert hij al jaren aan. Vreugdenhil staat hierin zeker niet alleen. Wie kennis neemt van het recente boek 'Basisfatsoen' van voormalige politiechef Barend Rombout - momenteel wethouder in Westland - moet constateren dat er heel veel overeenkomsten zijn tussen de kritiek van Vreugdenhil en die van Rombout.
In bestuurlijk opzicht is Hoek van Holland in ruim honderd jaar van de regen in de drup geraakt. In 1914 ging het kustdorp over van 's-Gravenzande naar Rotterdam. Voor vele Hoekenezen vervult de Rotterdampas al lange tijd de functie van de spiegeltjes waarmee vroeger in Afrika door zendelingen zieltjes werden gewonnen.

Deelgemeente

Het is amper tien jaar geleden dat het kabinet in Den Haag met het voorstel kwam om het fenomeen deelgemeente af te schaffen. Daarover mocht de bevolking van die deelgemeenten wensen en bedenkingen uitspreken. Begin april 2012 berichtte de WOS na een inspraakavond in De Hoekstee als volgt: "Het duurde verrassend lang voordat iemand aansluiting bij het Westland opperde. Een grote meerderheid van de aanwezigen hoopte dat Hoek van Holland zo dicht mogelijk bij het huidige bestuursmodel kan blijven."
Echter, de deelgemeenteraad werd in 2014 afgeschaft. Deze werd vervangen door een 'gebiedscommissie', met aanzienlijk minder bevoegdheden. In 2018 werden de bevoegdheden van de gebiedscommissie verder beperkt, om in 2022 opgevolgd te worden door een wijkraad. Omdat de bestempeling 'wijkraad' voor een dorp als kleinerend zou kunnen overkomen, mocht de wijkraad van Hoek van Holland zich 'dorpsraad' gaan noemen. Als het niet de werkelijkheid zou zijn, zou je het niet willen geloven.

Waarbij hoort De Lier?

In Westland kwam in de zomer van vorig jaar een groep onder leiding van oud-politicus Pieter Hoogerbrugge met het voorstel om De Lier los te maken van Westland en te laten samengaan met het in cultureel opzicht meer verwante Midden-Delfland. Het initiatief verkreeg geen meerderheid onder de bevolking. Echter de keus was beperkt tussen: onderdeel blijven van Westland of overgaan naar Midden-Delfland. De optie om Midden-Delfland én Westland te laten samengaan werd niet naar voren gebracht. Het mag duidelijk zijn, dat een dergelijke samenvoeging bij de gewone burgers weinig weerstand zal ondervinden en zelfs door heel wat burgers toegejuicht zou worden.

Inmiddels is wel duidelijk dat de grote steden Den Haag en Rotterdam het belang van Midden-Delfland als 'het Central Park' van de Randstad beschouwen. Die overtuigde houding betekent tevens dat het op zich niet meer nodig is om deze bescherming te garanderen in een eigen, kleine gemeente. Het bestuurlijk herstel van de streek Westland is daarmee een welkom perspectief.

Daarom ben ik heel benieuwd naar een reactie op deze beschouwing van Fred Voskamp. Hij is opgegroeid in De Lier, verhuisde naar Maassluis en werd daar een alom gewaardeerde wethouder. Na het plotselinge vertrek in Midden-Delfland van Frank ten Have is Voskamp daar onlangs als wethouder benoemd. Hij is daarmee bij uitstek op de hoogte van de actuele zaken in de genoemde drie gemeenten.

Oranjebonnen

Er zijn ook tal van verwevenheden tussen Maassluis, Hoek van Holland en Westland. Neem bijvoorbeeld het zeer uitgestrekte gebied Oranjebonnen. Het is Rotterdams grondgebied, maar als je het vanuit de lucht bekijkt, hoort het veel meer bij de omgeving. De recreatieplas aan de noordzijde van de Schenkeldijk geldt als het strandje van Maassluis, maar is dus van Rotterdam. In de Oranjebuitenpolder zijn diverse Westlandse tuinbouwbedrijven gevestigd. En er bestaat het vergevorderde plan om pal naast het Westlandse Staelduinse Bos een natuurbegraafplaats aan te leggen. Ook voor het Hoogheemraadschap van Delfland, dat wij met ons allen financieren, moet het veel praktischer zijn, als dit hele gebied tot één gemeente zou behoren.

Westland vs het Westland

Op zich genomen zou Westland misschien buiten een bestuurlijke bundeling gehouden kunnen worden. Maar een 'winkelhaakgemeente' van Hoek van Holland, Maassluis en Midden-Delfland is letterlijk en figuurlijk geen gezicht. Vanuit de lucht bezien is een bundeling inclusief Westland een volstrekt logische zaak. Daarbij is het dan ook om meerdere redenen wenselijk om die grotere gemeente van een nieuwe naam te voorzien.

Het is niet wijs geweest om in 2004 de streeknaam Westland tevens toe te dichten aan de toenmalige fusie van de gemeenten De Lier, 's-Gravenzande, Monster, Naaldwijk en Wateringen. Dan krijg je dezelfde misverstanden als bij het noemen van de namen Groningen en Utrecht. Er moet dan altijd worden uitgelegd of dan de stad of de provincie wordt bedoeld. Dagelijks wordt er nu nog aan stamtafels gesoebat of het bij ons gaat om Westland (de gemeente) of hét Westland (de streek). In de beleving van velen is het Westland in 2004 gewoon een heel stuk kleiner geworden.

Over de auteur: dit artikel is geheel op persoonlijke titel geschreven door journalist en streekgenoot Richard Vroom, die geen enkel zakelijk, politiek of persoonlijk belang heeft bij een fusie zoals beschreven.