Overleven in het hospice

Een meneer op hoge leeftijd wordt in hospice Beukenrode opgenomen met de diagnose 'algehele verzwakking, bedlegerig en moeite met eten door slikproblematiek'. Binnen twee weken loopt hij weer zelfstandig achter de rollator en mag naar huis.

Thuis ligt hij alleen nog maar in bed. "Zijn lichtje gaat langzaam uit, het zal niet lang meer duren", heeft de huisarts gezegd. Hij wordt door twee ambulancebroeders op een brancard binnengedragen. De broeders tillen hem op en zetten hem in de sta-op stoel in zijn kamer. Tijdens het intakegesprek heeft hij moeite om zijn ogen open te houden en drinkt moeizaam een slokje koffie uit een tuitbeker. Zijn kinderen doen vooral het woord.

"Door het intakegesprek komen we erachter wat zijn lievelingseten is, zijn vroegere werk, zijn passies, hobby's enzovoort", vertelt hospiceverpleegkundige Esther Mostert. Zij werkt bij Careyn en is samen met haar collega's verantwoordelijk voor de verpleegkundigezorg van de cliënten van Beukenrode.

Genieten

"Wanneer we over zijn vroegere werk praten lichten zijn oogjes even op. Na het gesprek leggen we hem in bed en hij valt in een diepe lange slaap. In de dagen daarna zijn we klein begonnen met het pureren van zijn favoriete maaltijden en drankjes. Zelfs zijn borreltje na het eten, waar hij altijd zo van hield, krijgt hij aangeboden en hij geniet hier enorm van. Veel vrijwilligers kennen hem van vroeger uit het dorp en begroeten hem enthousiast als ze hem zien. Hij vindt het gezellig in het hospice met al die 'oude bekenden' en wordt steeds wakkerder."

Duidelijk dat deze cliënten geleden hebben onder een gebrek aan aandacht en verzorging op fysiek en/of sociaal gebied.

Hospice Beukenrode

Weer zelfstandig

De verzorgenden houden rekening met het ritme van, zoals hij deze thuis gewend was. "Hij mag hier uitslapen maar moet daarna wel 'aan de bak'. We beginnen met wassen aan het bed maar dat wordt al gauw douchen en aankleden. We motiveren hem om deel te nemen aan de gezamenlijke maaltijden in de woonkamer. In zijn rolstoel geniet hij van de gezelligheid en praat gezellig mee. De gepureerde maaltijden slikt hij steeds makkelijker weg, waardoor we langzaam het eten steeds meer aandikken. Ook dat gaat goed. Meneer bloeit niet alleen op, hij sterkt ook aan. Binnen twee weken loopt hij weer zelfstandig achter de rollator en eet grote! niet-gepureerde maaltijden."

Zingeving

Meneer voelt zich weer onderdeel van de samenleving en inclusief als mens. Hij heeft weer zingeving gevonden en ervaart weer kwaliteit van leven. "Het geven van ritme, regelmaat, ondersteuning en zingeving zorgt dat hij na vier weken weer naar huis is gegaan. Met meerdere zorgmomenten van de thuiszorg en daarnaast dagbesteding gaat het nog steeds heel goed met hem. De afgelopen jaren is er een stijgende lijn in het aantal cliënten dat weer ontslagen wordt uit het hospice omdat zij stabiliseren of opknappen."

Beukenrode

Herkenbaar

Het hiervoor beschreven verhaal staat niet op zich. Niet alleen in onze regio, maar ook daarbuiten komen dit soort situaties meer dan eens voor.

Annie van Antwerpen is bestuurslid bij Beukenrode: "We zijn op de hoogte dat gasten na verblijf in het hospice in een enkel geval naar huis terugkeren. Het is moeilijk te achterhalen of dit komt doordat er minder verzorgingscentra zijn. Je weet bijvoorbeeld niet of gasten in een eerder stadium voor een verzorgingshuis zouden hebben gekozen. Het komt vaker voor dat deze gasten geleden hebben onder een gebrek aan aandacht en verzorging op fysiek en/of sociaal gebied."

Els Wijnhorst is coördinator hospice De Margriet in Vlaardingen: "Helaas zijn de bejaarden- en verzorgingshuizen wegbezuinigd. De eenzaamheid onder ouderen is schrikbarend en wordt alleen maar erger. Je komt ook pas in aanmerking voor een plekje in een verpleeghuis als je bijna niets meer kan. Dan ligt verslechtering op de loer doordat mensen zichzelf gewoon verwaarlozen. Wij focussen ons vooral op de triage vooraf. We moeten echt zeker weten dat een toekomstige bewoner terminaal ziek is en een korte levensverwachting heeft. Uitplaatsen, terug naar huis of van het hospice naar een verpleeghuis, dat is zo erg voor de bewoner en de familie. We proberen dat te voorkomen, maar helaas ontkomen we er soms ook niet aan."

Gabriëlla Rijerse is coördinator bij Hospice Delft: "Ook wij zien dat mensen opknappen in het hospice. Dat verzorgingshuizen en bejaardencentra gemist worden dat is duidelijk. Er zijn veel ouderen thuis waar te weinig thuiszorg aan geboden kan worden. Dat is een groot probleem."

Een beetje aandacht

Door het verdwijnen van de vroegere bejaardenhuizen, stijgt de vereenzaming onder ouderen. Door hun aandoeningen of beperkingen kunnen ze niet meer deelnemen aan de maatschappij. Ze voelen zich alsof ze er niet meer toe doen en gaan zichzelf verwaarlozen. Hun zingeving en eetlust verdwijnt. Dit gaat zo ver dat ze uiteindelijk in terminale toestand in het hospice worden opgenomen. Esther Mostert: "Door aandacht, rust, ritme, regelmaat, liefdevolle benadering en heerlijk eten nemen hun krachten en zingeving dermate toe dat de terminaalverklaring weer wordt opgeheven. In de toekomst zie ik de vereenzamingsproblematiek alleen maar toenemen doordat de groep ouderen alleen maar groter wordt. Er zijn al prachtige initiatieven voor participatie van ouderen in de maatschappij, maar nog veel te weinig!"

"Er is maar één directe oplossing: laten we blijven omkijken naar elkaar. Kijk eens in je buurt of er misschien een oudere woont die je al even niet meer gezien hebt. Een beetje aandacht voor ouderen doet meer dan je denkt!"

In 2018 is Esther Mostert na bijna twintig jaar thuiszorg gestopt als verpleegkundige in de wijk en gestart met een nieuwe uitdaging als hospiceverpleegkundige. In de bundel De laatste bladzijde geeft ze op een integere en respectvolle manier een kijkje achter de gordijnen van een hospice.