Westland ontsnapte ternauwernood aan watersnoodramp: 'Duinen dreigden door te breken'

Het had maar weinig gescheeld of grote delen van Westland waren onder water gelopen. Maar dankzij 104 Westlandse 'helden' werd het gat in de duinen bij 's-Gravenzande gedicht.

Het zijn twee dagen die bij Wim van Oosten (94) en Dirk van Beek (84) uit 's-Gravenzande in het geheugen staan gegrift: 31 maart en 1 februari 1953. Want het had maar weinig gescheeld of grote delen van Westland waren toen onder water gelopen. Maar dankzij hen en nog 102 andere Westlandse 'helden' werd het gat in de duinen bij 's-Gravenzande gedicht. Wim van Oosten: "Het had ook heel anders kunnen aflopen." "Kijk, het water stond al hier", zegt Dirk van Beek, wijzend naar het duinpad voor zijn neus, bij slag Beukel in 's-Gravenzande. "Altijd als ik hier ben denk ik er weer aan terug", blikt hij terug. Hij was als 14-jarige één van de jongste 'helpers' die zeventig jaar geleden voorkwam dat het gruwelijk mis ging in het Westland.

Tekst gaat verder onder de video.

Iemand die er niet bij was, maar er wel alles van weet, is Jan Buskes van het Historisch Archief Westland. "Iedereen hoorde de berichten vanuit Zeeland waar het helemaal mis ging, maar niemand had verwacht dat het ook hier aan de Zuid-Hollandse kust bij 's-Gravenzande zo gevaarlijk zou worden. De duinen dreigden namelijk door te breken, omdat het hoge zeewater een gat had geslagen in het duin. Een noodalarm werd al om 4.00 uur 's ochtends verspreid via radio en de kerk", vertelt Buskes. "Er moest iets gebeuren." Ook Dirk - toen een 14-jarig jochie - hoorde het bericht op de radio. "Ik fietste naar 's-Gravenzande toe en ik kreeg een zak voor mijn neus. "Jongen, hou jij die maar open", werd er gezegd. "Dan gaan wij die vullen". En zo heb ik een aantal uur gestaan. Zonder pauze hoor, dat ging achter elkaar door", glimlacht hij.

Wim van Oosten en zijn vrouw maakten op dat moment een wandeling vlak bij het strand. "Het water kwam angstwekkend dichtbij", vertelt mevrouw Van Oosten. Haar man besloot om te gaan helpen. "Ik heb gezegd: ga jij maar naar de kerk om te bidden, dan ga ik werken", vertelt Wim van Oosten. Volgens hem werd alles vanuit het Hoogheemraadschap goed gecoördineerd, ondanks dat het volledig onverwachts was. "Het Hoogheemraadschap stuurde de situatie heel goed aan, de een zandzakken vullen, de ander sjouwen."

Ondanks dat de situatie ontzettend dreigend was, voelden de mannen zich niet bang. "Ik vond het wel ontzettend spannend", vertelt Dirk van Beek. "Maar ik had er vertrouwen in dat de zandzakkenstapel het water uiteindelijk zou kunnen tegenhouden." Uiteindelijk werd die middag met man en macht, met gevaar voor eigen leven, vrijwillig gewerkt. Met vierduizend zandzakken, klei en heel veel stevige zeilen die werden vastgepind konden de mannen het gat dichten. Van Oosten: "We hadden geen keuze, de nacht erop kwam er ook weer storm aan. Ook al was het zondag. De bres moest dicht, anders hadden we in een vergelijkbare situatie als in Zeeland gezeten. We gingen door tot dat we niet meer konden." Uiteindelijk moesten de mannen, toen de zandzakkenstapel hoog genoeg was, wachten op de volgende vloed", vertelt Buskes. "Als blijkt dat het water dan wordt tegengehouden, mogen de mannen naar huis."

Iets meer dan honderd vrijwilligers gingen zandzakken vullen en sjouwen. Westlands Historisch Archief

De 104 's-Gravenzandse mannen die Westland behoedden voor een watersnoodramp hebben later een vergoeding aangeboden gekregen. "Op zeven mannen na, heeft iedereen dat geweigerd", weet Buskens. Jan van Oosten en Dirk van Beek weigerden ook. Van Oosten: "Het was alleen maar heel fijn om te helpen, want als we dat niet gedaan hadden, dan weet ik niet hoe het was afgelopen."

Uit een rapport van de dijkgraaf blijkt inderdaad dat de situatie niet te overzien was geweest. Buskes: "Grote delen waren onder water gelopen, van wel 160 meter hoog, tot aan Delft en Den Haag aan toe." Waarschijnlijk had de ramp in Westland geen levens gekost. "Maar economisch was het een drama geweest. Omdat de verzilting ervoor gezorgd had dat er hier jarenlang gen tuinbouw bedreven kunnen worden. Dankzij die 104 mannen, deze redders, is Westland een ramp bespaard gebleven."