Grote ontslagronde van arbeidsmigranten in kassen door gascrisis

De vraag naar arbeidsmigranten in Westlandse kassen valt de komende maanden met minimaal 75 procent weg.

Dat zeggen Westlandse uitzendbureaus. Steeds meer kwekers verlagen hun productie of stoppen helemaal vanwege de hoge gasprijzen, en hebben daardoor minder arbeidsmigranten nodig. Voor de uitzendbureaus is het een bittere pil.

"Het valt nu nog mee", aldus Brian Lexmond van NL Jobs, de grootste uitzender voor de Westlandse kassen. "Veel kwekers gaan door met produceren doordat er nog genoeg zonlicht is". Hij vervolgt met een zucht: "Maar voor de herfst zijn de vooruitzichten heel anders".

De prognoses van het uitzendbureau voor de komende maanden liegen er niet om. "Inleners (werkgevers die uitzendkrachten inhuren, red.) laten ons altijd ruim van tevoren weten hoeveel mensen ze ongeveer nodig denken te hebben. Bij de meeste is dat straks slechts een derde tot 10 procent van wat het normaal is. Bij sommige kleine kassen zal de vraag helemaal wegvallen".

"Nog niet zorgwekkend"

Bij uitzendbureau Tradiro is het niet anders. "Ook wij zien dat de vraag vanuit de kwekers significant minder is", aldus Robin Taal van Tradiro. "Vanaf januari wordt de situatie helemaal dramatisch, en volgens de berichten gaat de vraag dan vanaf april weer toenemen. Maar dan moet je maar zien wat je nog aan aanbod van arbeidsmigranten hebt".

Niet alle uitzendbureaus hebben last van minder vraag naar arbeidsmigranten. "We merken iets minder vraag, maar het is absoluut nog niet zorgwekkend", aldus Hans Pruis van Solutions. "Dat komt waarschijnlijk doordat wij meer in de verpakkingen zitten".

"Bang dat ze voorgoed naar andere sector gaan"

Ook het Poolse bemiddelingsbureau Polska Porada merkt dat er een grote ontslagronde onder de arbeidsmigranten gaande is. "Ik ben de afgelopen weken - zelfs tijdens mijn vakantie - veel gebeld door arbeidsmigranten omdat ze ontslagen zijn", vertelt directeur Hans Thunissen. "We proberen deze mensen zo goed mogelijk te begeleiden en hen te wijzen op hun rechten zoals een ontslagvergoeding waar ze soms helemaal niet van op de hoogte zijn".

De overkoepelende brancheorganisatie Glastuinbouw Nederland probeert er alles aan te doen om de medewerkers niet voorgoed kwijt te raken. "Dat geldt voor flexibele arbeidskrachten maar ook voor de vaste medewerkers", aldus een woordvoerder. "Je wil horecatoestanden voorkomen, waarbij mensen tijdens de coronacrisis werk in een andere branche zochten, en vervolgens nooit meer terugkeerden. Daarom zijn wij nu met verschillende partijen aan het kijken waar in de sector we deze medewerkers elders kunnen onderbrengen".

Vrees voor meer arbeidsmigranten op straat

Met het wegvallen van de banen in de kassen zal ook een deel van de arbeidsmigranten terug naar hun thuisland gaan. Daarnaast wordt er gevreesd dat veel Oost-Europese uitzendkrachten die niet teruggaan zonder werk komen te zitten en vervolgens hier op straat belanden. Dat gebeurde ook tijdens de coronacrisis doordat in de meeste gevallen werk en huis aan elkaar gekoppeld zijn.

Of dat nu weer gebeurt, is nog onzeker. "We zien nog steeds dat een groot deel van de mensen op straat uit Oost-Europa komt, zegt Marlies Filbri van stichting Straat Consulaat. "Maar of dat nu meer toeneemt tijdens de gascrisis daar heb ik nog geen zicht op".

"Willen ze koste wat kost hier houden"

Uiteindelijk is de verwachting dat de werkloosheid in de hele glastuinbouwsector doorwerkt, omdat ook bij verpakking- en distributiebedrijven minder groente en fruit aangevoerd wordt. De uitzendbureaus willen proberen om hun uitzendkrachten zoveel mogelijk aan het werk te houden. "Onze hele businessmodel is gebaseerd op werk in combinatie met huisvesting", vertelt Brian Lexmond van NL Jobs. "Kamers die leegstaan, doordat mensen geen werk meer hebben, dat willen we natuurlijk niet".

Daarom worden hun arbeidsmigranten wél in andere sectoren aan het werk gezet. "Met de krapte op de arbeidsmarkt moet dat goedkomen. We hebben ook onlangs een contract gesloten met PostNL. Met de decembermaand in het vooruitzicht zal daar veel werk zijn waar onze arbeidsmigranten aan de slag kunnen. Daarnaast merken we dat veel van onze uitzendkrachten eind december sowieso graag naar huis willen. Hopelijk is het werk dan in januari in de kassen weer terug".