Levering drinkwater onder druk: 'We moeten écht nieuwe waterbronnen zoeken'

Door corona hebben we het afgelopen jaar veel meer water gebruikt en daardoor wordt de levering van ons drinkwater onder druk gezet.

"Dat komt doordat mensen thuiswerken, vaker hun handen wassen, en niet op vakantie gaan", verklaart Edward Verheij van Dunea. Het Zuid-Hollandse waterwinbedrijf haalt water uit de rivier de Maas en slaat het op in de duinen tussen Katwijk en Monster. De watervoorraad daar is nu nog voldoende voor alle inwoners van het westelijke deel van Zuid-Holland. "Maar er komen steeds meer mensen in ons leveringsgebied wonen. We moeten écht nieuwe waterbronnen gaan zoeken, anders komt er mogelijk een tekort aan drinkwater."

Het voelt misschien als iets dat er áltijd is. Je draait de kraan open en hop: je hebt water. "Maar het water dat bij ons uit de kraan komt, heeft een hele weg afgelegd", gaat Verheij verder, terwijl hij door de Monsterse duinen loopt. "Het wordt uit de Maas gehaald, en gepompt naar de duinen, hier tussen Monster en Katwijk." Terwijl het water langzaam in de bodem zakt wordt het natuurlijk gezuiverd. "De duinen waar wij nu op lopen...", Edward wijst naar zijn voeten, "zijn dus eigenlijk één grote waterfabriek."

Tekst gaat verder onder de video.

Warme zomer

Vorig jaar leverde Dunea ruim 4 procent meer drinkwater dan in 2019. In 2019 verbruikten hun klanten die grofweg van Hillegom tot aan Westland en Gouda wonen, ruim 80 miljard kubieke liter water. In 2020 lag het verbruik bijna 3 miljoen kubieke liter water hoger. "Naast corona speelde ook de warme zomer een rol. En het feit dat er steeds meer mensen in onze regio komen wonen", meldt Verheij.

Als Dunea naar de prognoses kijkt, moet zij zelfs over tientallen jaren 92 miljard kubieke meter water produceren. "We denken dat andere, vaak verre landen, moeite hebben zich aan te passen aan het veranderende klimaat, maar ook in Nederland loopt het drinkwatersysteem tegen zijn grenzen aan. Wij zien grotere verzilting, langdurige droogte en een lagere afvoer van de Maas waardoor er minder water is. Daarnaast wordt er zo veel gebouwd in onze regio, maar al die mensen moeten óók voldoende drinkwater hebben."

Waar halen we straks voldoende water vandaan?

En dat laatste is een enorme opgave, zowel in kwaliteit als kwantiteit. "Waar halen we straks nog voldoende goed water vandaan? De kwaliteit van het water uit de Maas staat bijvoorbeeld erg onder druk, door lozingen en de opkomst van medicijnresten", verklaart ook programmamanager Marco Kortleve van Dunea.

"Daarnaast moet ons water een enorme afstand afleggen. Door bovengrondse bouwambities wordt onze vitale infrastructuur steeds vaker geraakt."

Proef brakwater als nieuwe bron voor drinkwater

Kortleve houdt zich daarom bezig met een unieke proef om van brakwater drinkwater te maken. Dat doet hij in het duingebied Meijendel in Wassenaar. Dunea kreeg hiervoor 3 miljoen euro vanuit het subsidieprogramma van de Europese Unie. "Bijzonder aan het project is dat de doelstelling tweeledig is", aldus Kortleve. "Enerzijds onderzoeken we brak water als een nieuwe bron voor drinkwater. Tegelijkertijd vergroten we de zoetwatervoorraad doordat het brakke water wordt weggepompt en er zo ruimte komt voor extra opslag van zoet water."

In de duinen waar Dunea haar water opslaat, bevindt zich op zo'n 75 meter diepte een grote zoetwaterbel, waar Dunea al drinkwater van maakt. Onder deze zoetwaterbel zit het brakke water op zo'n 75 tot 105 meter diepte. "Het heeft een zilt karakter, maar waarschijnlijk kost het veel minder energie om hier zoet water van te maken, dan water uit de zee. Op welke schaal het uiteindelijk kan, is nog onduidelijk."

Zuiniger met wat water omgaan

Verder onderzoekt Dunea manieren om de zoetwaterbel onder de duinen te vergroten. Ondanks de lopende proeven naar nieuwe bronnen maakt het drinkwaterbedrijf zich ernstige zorgen over de toekomst. "De overheid moet het belang van water echt hoger op de agenda zetten. Meer wetgeving over vervuiling in rivieren bijvoorbeeld."

Daarnaast kunnen mensen zelf ook zuiniger omgaan met water, "zoals korter douchen, gebruik de kleinere knop van de wc en vang regenwater beter op." Spelen met de prijs om schaarste tegen te gaan, mogen drinkwaterbedrijven niet. "Dat willen we ook niet. We willen dat goed drinkwater namelijk beschikbaar blijft voor iedereen, maar er moet wel bewust mee om worden gegaan."