'Regiogenoten kunnen boer én natuur redden met meer streekproducten in hun winkelmandje'

Een stukje boerenkaas uit Schipluiden, druiven uit Den Hoorn, tomaten uit de kas in Naaldwijk. Dit zijn allemaal streekproducten die nu op grote schaal worden geproduceerd en via een lange omweg in de supermarkt terechtkomen.

Dat het anders kan én moet, willen boeren en boswachters in onze regio gaan bewijzen. Met het project 'Rotterdam de boer op!' willen ze ervoor zorgen dat regiogenoten meer lokale producten in hun winkelmandje stoppen.

Even ten noorden van Rotterdam ligt de melkveehouderij van Arie van den Berg. Vanaf zijn erf in Schipluiden kan je de A13 en de skyline van Rotterdam zien. Ruim twintig jaar geleden is hij overgestapt op biologisch boeren en sinds twee jaar maken ze zelf kaas. "Kom op meiden. Ja, ik klets vaak tegen de koeien want dan herkennen ze mijn stem", vertelt Arie tegen mediapartner RTV Rijnmond. "Als ze dit lekker oppeuzelen, dan geven ze weer lekker melk vanavond."

Op zijn boerenbedrijf lopen 95 melkkoeien en nog eens veertig kalfjes. Nu staan ze op stal, een half open stal waar ze kunnen herkauwen en naar de weilanden turen. Waar ze straks als het minder drassig is en het gras is aangegroeid, weer zelf kunnen grazen. Boer Arie houdt ook nog eens 25 schapen die in dienst zijn als onkruideters.

Het eerste lammetje is alweer geboren. Boer Arie is 69 jaar en loopt vanaf zijn vijftiende rond op het bedrijf. Hij heeft het vak en het landschap om hem heen zien veranderen. "Er zijn steeds minder boeren, er is schaalvergroting, steeds meer automatisering, steeds grotere veestapels, maar de boer is niet meer gaan verdienen", zegt boer Arie.

Steeds meer voor minder

Het komt erop neer dat boeren steeds meer voor minder zijn gaan produceren. Dat put landbouwgronden uit en daardoor loopt het aantal soorten planten en dieren terug. "De soorten gaan terug, de grassen gaan terug en dat heeft een gevolg voor de insecten en uiteindelijk weer voor de weidevogels", legt Arie uit. Door de schaalvergroting is het landschap eentoniger geworden. Ook meer stad en meer wegen spelen daarbij een rol.

Met zijn biologisch boeren is boer Arie een uitzondering. Bij hem zie je wel verschillende soorten gras, verschillende bloemen en de grutto in het weiland. Al stappen de boeren om hem heen niet over op 100 procent biologisch, ze willen wel met meer oog voor de natuur en hun omgeving boeren.

Om die omslag een boost te geven, is er een bijzondere samenwerking tussen boeren en boswachters op touw gezet om meer streekproducten in het winkelmandje in de stad te krijgen. In totaal doen negentien partijen mee van boerenorganisaties, banken, gemeenten en natuurclubs en krijgt het project 'Rotterdam de boer op!' een financiële injectie van 5 miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij.

Streekproducten met een eerlijke prijs voor boeren

"Het doel is meer natuur en meer boerenland rondom de stad, meer regionale productie in de stad en een eerlijke prijs voor de boeren", zegt boswachter Natascha Hokke van Natuurmonumenten.

Lokale producten voor de lokale markt zou juist een voordeel kunnen opleveren. Minder transport, minder uitstoot, minder kosten. "Als je kijkt hoe groot de weg is die melk aflegt, ook onze biologische melk. Die gaat eerst naar de zuivelfabriek in Noord-Holland, dan naar een distributiecentrum en dan gaat die naar de supermarkten. Dat zouden we anders kunnen doen", stelt Arie.

Volgens boswachter Natascha Hokke is het geen kwestie van niet willen, alleen is het niet altijd even makkelijk om het ook anders te gaan doen. "Het blijft voor veel boeren heel lastig, terwijl die wil er bij veel boeren echt wel is. Dus ik verwacht dat dit project een steun in de rug gaat zijn. En dat we met zijn allen onze schouders eronder gaan zetten."

Regio heeft rijk assortiment streekproducten

De regio is rijk aan boeren en dat kan een goed gevulde boodschappenmand voor regiogenoten gaan opleveren. "Rondom heel Rotterdam heb je gebieden zoals de Krimpenerwaard, Midden-Delfland, Alblasserwaard, de Hoeksche Waard en Goeree-Overflakkee. De ene streek zit vooral in zuivel, kaas en vlees, de ander weer in aardappelen, groente en granen", vertelt boswachter Hokke. Zij hoopt dat het de regio straks weer bulkt van bloemen, bijen en vogels. En dat er voedselbossen komen waar regiogenoten noten en bessen kunnen plukken.

Boer Arie draagt binnenkort zijn melkveehouderij over aan zijn zoon Bas. Hij gunt zijn zoon een mooie toekomst met een duurzame boterham. "Het zou al mooi zijn als we kunnen wegblijven van die ratrace naar steeds groter. Als bedrijven niet nog groter moeten worden, maar op de schaal van nu verder kunnen, dan is er meer ruimte voor biodiversiteit in je landschap. Dat is mijn grote wens."

De Nationale Postcode Loterij ondersteunt het initiatief om lokale producten beschikbaar te maken voor mensen met een kleinere beurs. "Zo is dat nog niet eerder vertoond in Nederland en we hopen dat deze Rotterdamse aanpak uiteindelijk ook anderen inspireert", aldus Dorine Manson van de goededoelenloterij.