Ad (94) over zijn vader Anton de Kom: 'Hij wilde zelfstandigheid voor alle gekleurde mensen'

Het boek 'Wij slaven van Suriname’ werd in 1934 geschreven door Anton de Kom.

Het is een aanklacht tegen racisme, uitbuiting en koloniale overheersing. Het boek beleeft een ongekende opleving nadat het begin dit jaar in de canon van Nederland werd geplaatst. De ene druk na de andere verschijnt, er is sinds kort een audioboek en je kan het lezen in het Spaans, Engels en Duits. Een paar jaar geleden ging een eerste druk van dit boek nog voor een paar tientjes over de toonbank, nu is een exemplaar uit 1934 ruim 500 euro waard.

Zijn oudste zoon is 94 jaar oud, Ad de Kom, en woont in 's-Gravenzande. Hij vindt het jammer dat z'n vader dit niet kan meemaken, volgens Ad was zijn vader zijn tijd ver vooruit. 'Mijn vader wilde zelfstandigheid voor alle gekleurde mensen', vertelt de Kom bij mediapartner Omroep West. 'Maar dat kon je in die tijd helemaal niet zomaar zeggen, vele blanken vonden dat de situatie goed was zo.'

Portret van Anton de Kom Omroep West

Veel gevochten

Met een witte moeder en zwarte vader hadden de kinderen van De Kom het niet gemakkelijk. 'Ik heb veel gevochten in die tijd, ik werd voor van alles uitgescholden,' zegt Ad.

'Kinderen wilden weten of mijn kleur echt was en probeerden het dan weg te poetsen.' De komst van het boek 'Wij slaven van Suriname' maakte het leven van Ad niet gemakkelijker. 'Het was een aanval op het bestaande systeem', vertelt de Kom.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog sloot zijn vader zich aan bij het verzet. Hij schreef onder meer voor de Haagse illegale communistische krant De Vonk. 'Wij hadden geen idee wat mijn vader deed, hij opereerde geheel zelfstandig. Hij was vaak weg. De dag dat hij gearresteerd werd, kan ik me nog goed herinneren, het was 7 augustus 1944.'

De eerste druk van 'Wij slaven van Suriname' Omroep West

'De Duitsers kwamen bij ons op huiszoeking en hebben diverse boeken meegenomen, waaronder het boek 'Wij slaven van Suriname'. Het was een versie met een grijze linnen kaft met blauwe letters, die hebben we helaas nooit meer teruggezien.' Via verschillende kampen kwam zijn vader uiteindelijk terecht in concentratiekamp Sandbostel, waar hij op 24 april 1945 omkomt. Pas in 1960 wordt zijn lichaam in een massagraf geïdentificeerd.