'Westlandse NSB'ers geen fanatieke nazi's'

Van den Berg komt tot die conclusies op basis van bronnenonderzoek, gesprekken met nog levende oud-leden van de NSB en familieleden alsmede de analyse van bijna 200 dossiers van 'foute Westlanders' uit het Centraal Archief voor Bijzondere Rechtspleging.

De NSB had in het Westland in de jaren dertig relatief weinig leden en weinig politieke invloed. Het rechts-autoritaire gedachtegoed sprak echter wel aan. NSB-leider Mussert trok in 1935 bij zijn eerste optreden in de bloemenveiling in Honselersdijk zo'n 3.000 toehoorders. En zo'n 4 procent van de Westlanders stemde in dat jaar bij de provinciale verkiezingen op de NSB, vooral in Monster en 's-Gravenzande.

Opstelling van de kerken

Dat de animo voor de NSB in het tweede deel van de jaren dertig flink afnam, lag volgens Van den Berg vooral aan de rol van de katholieke en gereformeerde kerken. Die zetten hun leden onder enige druk, als bekend was dat die lid van de NSB waren. In het begin van de oorlogsjaren steeg het aantal NSB-leden in Westland weer. Exacte aantallen heeft Van den Berg niet gevonden, maar volgens hem is het ledenaantal niet boven de 400 uitgekomen.

In zijn sociaal-maatschappelijke beschrijving van de NSB in het Westland komt naar voren dat vooral jongeren zich bij de NSB aansloten. Veel van hen waren arbeider of kleine zelfstandige. Onder meer daaruit kan volgens Van den Berg worden geconcludeerd, dat sociaal-economische motieven een voorname rol speelden in het Westland. 'Foute' Westlanders zetten zich voornamelijk in voor maatschappelijke organisaties of instellingen.

'Goed/fout denken'

Van den Berg stelt dat er alle aanleiding is om het 'goed/fout denken' over de NSB in het Westland te wijzigen. "Het blijkt dat de overgrote meerderheid van de Westlandse NSB'ers beschouwd dient te worden als gematigde nationalistische criticasters. Het waren geen gefrustreerde en egocentrische figuren met on-Nederlandse gedachten en dorpsgekken met antisemitische gevoelens. De meerderheid wilde met enthousiasme, betrokkenheid en inzet investeren in een samenleving die noch links, noch rechts was."

Eerste exemplaar

Donderdagmiddag wordt in gebouw De Kiem in 's-Gravenzande rond 15.15 uur het eerste exemplaar van het boek overhandigd aan burgemeester Van der Tak van Westland en prof. dr. Peter Romijn van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie. Dat gebeurt aansluitend op het symposium van de Stichting Regionaal Geschiedkundig Onderzoek (SRGO) over de NSB in het Westland vóór en tijdens de Tweede Wereldoorlog.