Streekhistorie: Boerderij Westgaag 100
'Eeuwenoude boerderij wordt met sloop bedreigd! Het voortbestaan van de boerderij aan de Westgaag 100 in Maasland wordt bedreigd!' Deze kop stond zo'n twintig jaar geleden in een aantal regionale kranten en zorgde voor bekendheid en commotie rond de historische boerderij. In 1994 werd bekend dat de boerderij verkocht zou gaan worden, zonder het bijbehorende land. De consequentie daarvan was dat bij verkoop de agrarische bestemming zou veranderen en er van een boerenbedrijf geen sprake meer zou zijn. Sloop van de woning lag op de loer en de Historische Vereniging Maasland sprong in de bres om de boerderij te redden. In deze periode bestonden er tevens plannen om de Oude Campspolder tot tuinbouwgebied te maken en zoals we nu kunnen zien is inmiddels al het land volgebouwd met moderne kassen en bedrijven die aan de tuinbouw verwant zijn. Het boerenland verdween!
De Historische Vereniging Maasland was van mening dat de oudheidkundige en landschappelijke waarden zo groot waren dat er van alles gedaan moest worden om deze boerderij als rijksmonument te beschermen. De boerderij had die status reeds eerder verworven, maar in 1974 werd vanwege bezwaar van de toenmalige eigenaar de bescherming opgeheven. De oude boerderij stond een goede economische bedrijfsvoering in de weg; het was de bedoeling om er een nieuw boerenbedrijf te vestigen. Dit is er echter nooit van gekomen en in 1994 besloot de familie Moerman de boerderij te verkopen. Ook de plannen voor het nieuw in te richten tuinbouwgebied waren inmiddels ver gevorderd! De nieuwe eigenaar J. Doelman was op de hoogte van de aanvraag tot rijksmonument en was blij dat, hoewel het bijna een jaar duurde, de aanvraag gehonoreerd werd en het pand gerestaureerd kon worden in de oorspronkelijke stijl, nu als woonboerderij.
Wat is er nu zo bijzonder aan deze boerderij? De L-vormige boerderij stamt al uit de Middeleeuwen. Het water langs de Westgaag, ook wel Spartelvaart genoemd, is een restant van een oude kreek van vóór de ontginning van het gebied. In de Middeleeuwen is door het aanleggen van dijken en het graven van sloten het typische landschap ontstaan, zoals we nu nog zien in de polders van Midden-Delfland. De boerderijen werden in die tijd gebouwd op een terpje, zo ook Westgaag 100. Het oudste deel is de opkamer. Hierin bevinden zich nog moerbinten met kinderbintjes. Onder twee moerbinten zijn sleutelstukken met profiel aanwezig die dateren van omstreeks 1600. In het kaartboek dat Jan Potter in 1570 voor de Duitsche Orde maakte wordt deze boerderij afgebeeld. Ook weten we uit diverse archiefstukken dat er land door de bewoners gepacht werd van bijvoorbeeld: 'De Heilige Geest te Delft'.
Dirck Simonsz., bewoner in 1555, betaalde zijn pacht niet alleen in geld, maar ook in natura. Zo rekende hij een deel af in hoenders, maar ook een vaatje boter of hammen waren zijn gebruikelijke betalingen. De woning heeft gedurende de eeuwen diverse veranderingen ondergaan. Zo werd de boerderij, oorspronkelijk bestemd voor gemengd bedrijf, steeds meer een zuivelbedrijf. We zien op de foto uit 1925 nog een karnmolen en een melkhuisje, waarin de melkbussen een tijdje gekoeld bewaard konden staan. Op het pad werden de melkbussen klaargezet om opgehaald te worden door de melkrijder. In die tijd woonde er de familie Moerman. Deze familie heeft hier enige generaties geboerd. Gelukkig is de boerderij bewaard gebleven en daarmee het historische beeld van dat deel van de Westgaag. 
Boerderij Westgaag 100 (foto: Henk Groenendaal 2005)
Auteur: Martin 't Hart van de Historische Vereniging Maasland