Moestuinen in kassen schieten als paddenstoelen uit de grond, 'maar vergunning is wel nodig'
Steeds vaker kom je ze tegen in het Westland: oude (leegstaande) kassen die worden omgetoverd tot een plek voor moestuinen. Na de opening van Eigen Spijs in 2019 zijn er in de afgelopen jaren nog zeker vijf bijgekomen. Waar komt die populariteit vandaan?
Agnes en Ben van den Berg waren aan de Burgerdijkseweg in De Lier in 2019 de eersten. "Mijn vader helpt ons enorm in onze eigen moestuin. We zagen hem zo enorm genieten, waardoor we dachten: dat willen we ook andere mensen gunnen", legde Ben destijds uit aan de WOS.
Niet veel later volgde ook een moestuin in Poeldijk. Voormalig paprikateler Aad van der Kruk kwam op het idee via de postbode. ''Die was op zoek naar een moestuin. Toen is het idee gaan groeien voor een moestuin in een kas." En zo geschiedde. Zijn 'Tuintje in de Kas' is maar wat populair, bleek toen wij vorig jaar op bezoek kwamen. "Er zitten hier 110 huurders en die komen meestal met z'n tweeën dus lopen hier meer dan 200 man. Die huurders hebben allemaal hele moeilijke vragen maar ik leer hier wel weer iedere dag."
Archief WOS
De huurders zijn maar wat enthousiast. "Ik hoef nooit groenten te kopen", zegt de één. "Overal is het overwoekerd, het lijkt wel de amazone. Je ziet overal groen. Blijer kan ik niet worden", zegt de ander."
'Altijd lekker weer in de kas'
"Moestuinen onder glas, je hebt geen last van wind en regen. Het is altijd lekker weer in de kas", verklaarde Yvonne van Holsteijn onlangs in de WOS-talkshow Aan Tafel. Zij is vorige maand begonnen met het verhuren van moestuinen in een kas in Maasdijk.
"Je zit altijd droog", bevestigt ook Richard van WIngerden van Ons Kastuintje in Kwintsheul. "Je kunt echt plannen. In de zomer en winter kun je altijd doorgaan, al groeit het in de winter wel wat langzamer."
Maar waar die populariteit nu zo opeens vandaan? "Ik denk dat het ontstaan is na corona. En dat de prijzen omhoog gingen. De mensen dachten daardoor: als het toch zo duur is, dan kunnen we het net zo goed zelf doen", vervolgt Van Wingerden. "En ouders met (klein)kinderen komen ook. Om te laten zien dat het niet alleen uit de supermarkt komt. Ze willen weten waar het eten vandaan komt. Ze willen puur natuur."
En er wordt in Kwintsheul van alles gekweekt. "Sla, kool in de winter en weer tomaten en paprika's. En voor de Surinamers sopropo (familie van de komkommer, red.) en alles in de zomermaanden."
CSA
Begin dit jaar is in Honselersdijk de Tuin van Gaia gestart. Een moestuin die het net wat anders doet. Dit is namelijk een CSA, een community-supported agriculture - ofwel gemeenschapslandbouw. "Je kunt je aanmelden als oogstabonnee, als oogstgenoot. En dan krijg je een rekening aan het begin van het jaar al. Je betaalt dus vooruit. En je krijgt van mij elke week een mailtje of een appje wat je kunt oogsten. Deze week is dat bijvoorbeeld rucola, winterpostelein en radijs", legt tuinder Hans Verbeek uit. "In de loop van het seizoen komen daar andere dingen bij. Dus tuinbonen, peultjes. En later in het seizoen tomaten, komkommers, courgettes. Eigenlijk een heel breed assortiment. Mensen zijn toch een beetje bewust aan het worden van die bestrijdingsmiddelen, dat het niet zo duurzaam is en misschien ook niet zo gezond. En als je zelf verantwoording neemt voor je eigen voedsel, je weet zeker; Hans, die spuit hier niet met bestrijdingsmiddelen."
WOS
In Honselersdijk gaat om meer dan tuinieren, vindt vrijwilligster Henny van Malkenhorst. "Duurzaamheid en verbinding. Dus lokaal verbinden, gewoon met elkaar. Een gemeenschap opzetten waar je elkaar met raad en daad kan bijstaan. Dus dat is eigenlijk het allerbelangrijkste."
'Zonder vergunning niet toegestaan'
De Tuin van Gaia is destijds begonnen, omdat de kas leegstond. "De eigenaar van de tuin, de buurman, die had nog geen plannen. En wij vonden het leuk om hier juist met moestuin en gezonde groenten aan de gang te gaan. Vooral die zelfoogstuin was iets wat ik zelf heel erg graag wilde. Omdat ik dat in het verleden in Maasland gedaan heb, bij het Middenland. En dat was zo gaaf", vertelt Van Malkenhorst. "Dat zou ik eigenlijk gewoon in de buurt moeten hebben. Nou ja, en toen kwam dit. En dat was een schot in de roos."
"Als de gemeente Westland met veel kassen dit stimuleert, zou dat natuurlijk geweldig zijn", vond een huurder in Poeldijk eerder. Maar het college van B en W gaat daar niet actief mee aan de slag. "De gemeente heeft onvoldoende capaciteit om te monitoren of kassen wel of niet leeg staan. Indien er initiatieven in het glastuinbouwgebied ontstaan die in strijd zijn met de geldende bestemming, is het Omgevingsloket het aangewezen loket om deze in ontvangst te nemen en te begeleiden tot een mogelijke vergunningsaanvraag. Initiatiefnemers dienen hun plan uit eigen beweging in", was vorig jaar de reactie op een motie over moestuinen in kassen.
WOS
Navraag leert echter dat voor slechts één initiatief een vergunning is aangevraagd. "De gemeente heeft in 2019 één moestuin-onder-glas locatie vergund. Deze is gelegen aan de Burgerdijkseweg in De Lier", reageert de woordvoerder van wethouder Ben van der Stee (Ruimtelijke Ordening) op vragen van de WOS. Dit terwijl een vergunning wél nodig is. "Het transformeren van kassen naar recreatief gebruik ten behoeve van hobbymatig telen (moestuinen) is zonder omgevingsvergunning niet toegestaan. (...) Voor het uitbaten van moestuinen in een kas willen we wel meedenken in mogelijkheden, echter mogen deze niet de glastuinbouw (economie) frustreren."
"Moestuinen vallen niet binnen de definitie van Agrarisch-Glastuinbouw gebruik. Hiervoor dient zowel een omgevingsvergunning te worden verleend voor het afwijken van regels in het omgevingsplan als (ver)bouw van een bouwwerk. Het bouwwerk zelf (de kas) is doorgaans gebouwd aan de hand van de eisen van een lichte industrie functie. Recreatief gebruik van een kas valt in een andere (zwaardere) categorie. Het bouwwerk zal daarom ook hier technisch op moeten worden aangepast. Zo kan het zijn dat de brandcompartimentering wijzigt of speciaal valglas op het kasdek moet worden aangebracht."