Ontdekkingsreis door duinen: 'Niet iedereen is zich bewust van de kwetsbaarheid'

In het boek Refugium nemen twee avontuurlijke Haagse geesten, Esther Hessing en Annemieke Fierinck, lezers mee op reis door de duinen van Nederland.

Tweeënhalf jaar lang zijn ze gewapend met camera's, lenzen, verrekijkers, een loep en een determineerapparaat van Zeeland tot aan de Waddeneilanden getrokken om het landschap vast te leggen. Op de Dag van de Duinen, deze zaterdag, brengen ze hun boek onder de aandacht.

Onder begeleiding van boswachters, duinconsulenten en ecologen hebben ze inzichten verworven over de duinen en de invloed van de Zandmotor bij Ter Heijde. Het resultaat is een verzameling foto's, tekeningen en schilderijen die de betoverende wereld van de duinen laat zien. Vlak bij de Zandmotor pakt Annemieke haar tekenboek en pen en wijst naar een klein sprietje. ''Kijk'', zegt ze terwijl ze behendig op het papier schetst, ''dit is biestarwegras. Het zijn pioniersplantjes, daar begint het allemaal mee.'' Esther vult haar aan: ''Ja, dan komt er een klein hoopje zand, daar ontstaat een zoetwaterbelletje onder en daar groeit dan weer het helmgras op en zo ontstaan de duinen.''

Beschermers tegen het water

De duinen spelen een cruciale rol in ons dagelijks leven. Ze vormen een natuurlijke barrière tegen de oprukkende zee en beschermen ons tegen overstromingen. Zonder de duinen zouden de laaggelegen gebieden die we bewonen, niet veilig zijn. ''Het is belangrijk om stil te staan bij de essentiële rol die deze duinen spelen en hun kwetsbaarheid te erkennen'', zegt Esther tegen mediapartner Omroep West. ''Daarom is de Dag van de Duinen op 24 juni ook zo belangrijk. Zonder duinen zou Nederland niet bestaan. Eigenlijk zou de leeuw niet het symbool van Nederland moeten zijn maar biestarwegras',' zegt ze met een glimlach.

Zandmotor

Een van de meest opvallende recente ontwikkelingen in de duinformatie is de Zandmotor. Dit project begon in 2011. Toen werd bij Ter Heijde op grote schaal zand voor de kust van Zuid-Holland opgespoten. De natuurlijke stroming en wind verspreidden het zand geleidelijk langs de kust, waardoor nieuwe duinen ontstonden en de kustlijn versterkt werd. Deze baanbrekende techniek verbeterde niet alleen de kustbescherming, maar biedt ook nieuwe mogelijkheden voor de natuurlijke ontwikkeling van duingebieden.

Tekst gaat verder onder de video.

Biodiversiteit

Tijdens hun ontdekkingsreis hebben Esther en Annemieke niet alleen de landschappen van de duinen vastgelegd, maar ook de biodiversiteit die erin gedijt. Van pioniersplanten, zoals biestarwegras, tot het imposante helmgras dat de duinen stabiliseert: elke plantensoort is van vitaal belang voor het ecosysteem. De duinen herbergen ook veel dieren, zoals konijnen, vossen, vogels en talloze insecten.Een belangrijk inzicht dat Esther en Annemieke hebben opgedaan, is dat beheer essentieel is om de duinen in balans te houden. Zonder actief beheer zouden de duinen snel overwoekerd worden, waardoor ze niet kunnen verstuiven en niet in hoogte kunnen groeien om zich aan te passen aan de stijgende zeespiegel.