Kwart van Westlandse arbeidsmigranten onvindbaar voor vaccinatieoproep

Ongeveer een kwart van de Westlandse arbeidsmigranten, krijgt - zoals het er nu naar uitziet - geen coronavaccin.

Na dertig dagen verblijf in Nederland hebben ze wél recht op een vaccin. Maar velen zijn onvindbaar voor de vaccinatieoproep, omdat ze niet in de gemeentelijke basisadministratie staan ingeschreven. Uitzendbureaus en de gemeente Westland roepen de overheid daarom op: "Laat ons helpen deze groep vindbaar te maken."

Om wat voor aantallen het precies gaat, is volgens de gemeente moeilijk te zeggen. In het Westland werken zo'n 14.500 arbeidsmigranten, maar daarvan zijn er maar 4500 ingeschreven. "Dan zouden er 10.000 geen oproep krijgen", verzucht de Westlandse wethouder Albert Abee.

"Maar we weten niet of deze arbeidsmigranten elders - in de gemeenten Den Haag of Schiedam - wél staan ingeschreven. Over het algemeen weten we dat zeker een vierde van de arbeidsmigranten zich helemaal niet inschrijft. En dat betekent dat het ook in het Westland toch om forse aantallen gaat", zegt Abee.

Pas na vier maanden wettelijk verplicht

"Gruwelijk", noemt hij het vervolgens dat zo veel arbeidsmigranten buiten de boot in het vaccinatieprogramma dreigen te vallen. Over heel Nederland gezien, zou het zelfs om 200.000 arbeidsmigranten gaan die daarom geen oproep krijgen. "Naast het gevaar voor uitbuiting en slechte huisvesting is dit nóg een reden waarom wij al jaren als gemeente roepen: zorg ervoor dat de registratie van arbeidsmigranten beter op orde is. Schrijf ze direct in, nadat ze hier aankomen. Dat voorkomt problemen."

Want nu gebeurt dat niet. Arbeidsmigranten krijgen vier maanden om zich in te schrijven. Pas dan is het wettelijk verplicht. "Maar de meeste weten bij aankomst helemaal nog niet hoe lang ze blijven", gaat Abee verder. "Daardoor laten ze het zitten. En óf het dat uiteindelijk wél gebeurt na die vier maanden, als ze besluiten te blijven, controleert niemand. Simpelweg omdat we de mensen ook niet meer kunnen vinden. We hebben namelijk geen verblijfsadres van ze, omdat ze niet staan ingeschreven."

Geen onwil van arbeidsmigranten

Gunter Tramdaks uit Letland is zo'n arbeidsmigrant. Hij is weliswaar nog maar net in Nederland, maar wel van plan om hier minimaal voor een half jaar te komen werken. Zich inschrijven in de gemeentelijke basisadministratie staat alleen nog niet op zijn to-do-lijstje. "Ik weet niet hoe ik dat moet doen", vertelt hij. "Maar als dat nodig is om gevaccineerd te worden, wil ik het zo snel mogelijk regelen."

En ja, dat is inderdaad nodig. Niet alleen om gevaccineerd te worden. "Alleen dan weten we waar de mensen verblijven en krijgen zij dezelfde rechten en plichten als andere inwoners", zegt de gemeente Westland. Volgens Rita Kostwinder, directeur van NL Jobs, is het probleem rond de inschrijvingen het afgelopen jaar nog groter geworden. "Het is geen onwil van de arbeidsmigranten, maar er mist op dit moment ook veel capaciteit bij de inschrijvingen."

Vertraging bij inschrijvingen

De gemeente Westland legt dat verder uit: "Normaal gesproken organiseren we eenmaal per twee weken een groepsinschrijving. Dan worden ongeveer 160 arbeidsmigranten per keer ingeschreven als ingezetene. Door de coronamaatregelen kan de gemeente al enige tijd geen groepsbijeenkomsten organiseren, waardoor de inschrijving vertraging oploopt."

Volgens Kostwinder zou de rijksoverheid er álles aan moeten doen om de arbeidsmigranten - ingeschreven of niet - tóch gevaccineerd te krijgen. "Velen werken en wonen hier juist op kluitjes, in de foodsector. Vanuit huis werken is niet mogelijk. Ze nemen allerlei risico's, maar we doen er niks aan om er voor te zorgen dat ze allemaal gevaccineerd worden. Ik kan me er heel boos om maken."

Volksgezondheid boven privacy

Daarom ziet ze hier een belangrijke taak voor uitzendbureaus en werkgevers zoals kwekers. "Wij weten meestal waar de mensen wonen of werken en kunnen de GGD helpen hen te vinden. Ik roep dan ook alle uitzendbureaus en werkgevers op om zich hier sterk voor te maken en ik hoop dat rijksoverheid met ons samen wil werken."

Ook de gemeente Westland wil hier een rol in spelen. "Wij zijn graag een tussenpersoon in het doorspelen van de gegevens van de arbeidsmigranten aan de GGD. In dit geval gaat volksgezondheid boven het recht op privacy." NL Jobs geeft aan dat ze de persoonsgegevens altijd in overleg en toestemming van de arbeidsmigranten zal verstrekken.

RIVM en VWS overleggen hoe ze deze groep kunnen bereiken

De GGD laat in een reactie weten dat zij "willen prikken waar mogelijk is." Zeker bij kwetsbare groepen, maar dat ze niet gaan over het doorspelen van de persoonsgegevens, omdat dit zaak van ministerie van Volksgezondheid (VWS) is.

Volgens VWS vindt er op dit moment "ten aanzien van deze specifieke doelgroep - hoe hen te bereiken en uit te nodigen - overleg plaats tussen het RIVM en VWS."