Liers bedrijf ontwikkelt resistente tomaat

Zaadveredelaar Syngenta in De Lier is bezig een zaad te ontwikkelen voor een tomatenplant die resistent is tegen het beruchte tomatenvirus. "Maar voordat we die tomaat kunnen oogsten, zijn we vijf of zes jaar verder", vertelt tomatenexpert Rik Lootens.

Paarse bloemkolen, spruitjes die zelfs kinderen lekker vinden of tomaten die niet vatbaar zijn voor virussen. Bij zaadveredelingsbedrijf Syngenta zijn ze de laatste maanden vooral druk met dit laatste, nu het tomatenvirus door Europa waart. Twee Westlandse bedrijven zijn besmet en er zijn zes zware verdenkingen, waarvan de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit nog niet wil bevestigen of het virus ook daadwerkelijk aanwezig is. In het Westland wordt ongeveer 32 procent van alle teeltoppervlakte gebruikt door tomatentelers.

Tomatenexpert Lootens van Syngenta legt uit hoe het virus in Nederland is terechtgekomen en waarom het zo bedreigend is.

Het tomatenvirus; we hebben er nog nooit eerder van gehoord. Is het iets nieuws?

"Ja, het is een relatief nieuw virus. De eerste melding kwam zo' n vier jaar geleden uit Israël. Daarna ging het virus naar Mexico en vervolgens kwam het via Zuid-Europa in Nederland terecht. Dat gaat heel snel; ToBRFV is namelijk een zeer hardnekkig virus en kan makkelijk verspreid worden via handen, handschoenen, gebruikte gereedschappen, fust of mobiele telefoons. Het virus kan ook overleven buiten de plant op gladde oppervlakten van bijvoorbeeld gereedschappen."

Hoe zien tomaten eruit die met het tomatenvirus besmet zijn?

"De bladeren van de plant worden aangetast en de vruchten kunnen misvormd raken, bobbelig worden en gele of bruine plekken krijgen. De productie gaat hard achteruit en de tomaat wordt uiteindelijk onverkoopbaar. Naast tomaat zijn paprika's en pepers drager van virus. Maar de in Nederland gangbare rassen zijn resistent tegen de ziekte en lopen dus geen gevaar."

Hoe kunnen we het virus bestrijden?

"Als wij het virus in onze zaden vinden, kunnen we het virus bestrijden door de zaad van binnenuit te desinfecteren. Maar bij planten gaat dit niet meer. Daarom proberen wij resistent materiaal voor tomatenplanten te ontwikkelen. Pas over een jaar of vijf à zes, zijn deze tomaten ook daadwerkelijk te oogsten. Tot die tijd moeten we er vooral alles aan doen om het virus tegen te houden en te elimineren."

Preventie dus. Hoe kunnen we dat dan het beste doen?

"Strikte bedrijfshygiëne en heel waakzaam zijn dat het niet van kas op kas wordt overgedragen. Iedereen die in een kas komt, zou handschoenen moeten dragen, haarnetjes en speciale jassen. Tomatenvruchten van buiten mogen in geen enkele kas toegelaten worden. Stel dat dit vruchtje besmet is en er komt een klein beetje sap op de grond terecht, zit het virus daarna door de hele kas."

Heeft het virus gevolgen voor mensen of dieren?

"Nee, geen gezondheidsgevolgen. Maar als we hier in Nederland een grote uitbraak krijgen - en dus minder tomaten kunnen verkopen - zal de prijs van de tomaten die nog wel in de winkel liggen, automatisch hoger worden. En dát heeft dus wel gevolgen voor de consument."