Streekhistorie: Kettingbotsing op de Waterweg

Tegenwoordig is radar niet meer weg te denken in de scheepvaart waardoor vertraging tijdens mistperiodes zeer sterk is teruggedrongen. Radar is ontwikkeld tijdens de Tweede Wereldoorlog en kwam na de oorlog ook beschikbaar voor koopvaardijschepen. Zonder radar zat er voor schepen niets anders op dan voor anker te gaan als ze overvallen werden door mist.

Bij mist worden schepen geacht regelmatig met de scheepsfluit te blazen zolang ze varend zijn en regelmatig met de scheepsbel te bellen zodra ze voor anker liggen. Ooggetuigen uit vooroorlogse jaren vertelden dan ook dat je toen bij mist constant hoorde blazen en bellen op de Waterweg. Nu zouden mensen hierover een klacht indienen wegens geluidoverlast.

Bij het kenteren (wisselen van eb- in vloedstroom en andersom) zwaaiden de schepen rond op het anker en het gebeurde daarbij ook wel dat schepen tegen elkaar aan dreven of aan de grond liepen. De sleepdienst moest dan ook regelmatig in actie komen.

De Volendam aan de grond op de zuidoever van de Nieuwe Waterweg bij Hoek van Holland. (Ansichtkaart, collectie Henk van der Lugt)

Zo was het op maandag 8 april 1929 erg mistig op de Nieuwe Waterweg. Ter hoogte van de Berghaven lagen al vijf schepen voor anker toen ook de binnenkomende 'Volendam' van de Holland Amerika Lijn wilde gaan ankeren. Bij het ankeren van de 'Volendam' braken echter beide ankerkettingen en door de eb werd het schip tegen het Duitse stoomschip 'Gillhausen' aangedreven. Dit schip was achter de 'Volendam' de Waterweg op gevaren en net zelf voor anker gekomen.

Door de aanvaring brak ook de ketting van de 'Gillhausen' waardoor dit schip op zijn beurt tegen een zandzuiger van de firma Volker aandreef die ook voor anker lag. Na de aanvaring zijn zowel de 'Volendam' als de 'Gillhausen' aan de grond gelopen op de zuidoever. Als gevolg van de aanvaring had de 'Volendam' een paar deuken in het achterschip en had de 'Gillhausen' schade aan voor- en achterschip, maar alles boven de waterlijn. De zandzuiger was echter ernstiger beschadigd want hier waren tal van huidplaten ontzet en was ook het dek opgezet.

In de loop van de ochtend zijn de passagiers van de 'Volendam' door de tender 'Columbus' van boord gehaald en naar Hoek van Holland gebracht. De 'Volendam' en de 'Gillhausen' zijn rond de middag vlot gesleept door sleepboten van L. Smit & Co's Internationale Sleepdienst en vervolgens opgestoomd naar Rotterdam.

Auteur: Henk van der Lugt van het Historisch Genootschap Hoek van Holland

Bronnen:

• Diverse krantenartikelen



• Collectie Henk van der Lugt