Succesvolle strandspeurdag op de Zandmotor: 'Dat is waarschijnlijk een mammoetbot'

Kiezen en kaken van mammoeten en wolharige neushoorns. In de stromende regen vinden amateurarcheologen de mooiste schatten tijdens de strandstruindag op de Zandmotor tussen Monster en Kijkduin.

Het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden organiseert deze zondag in het teken van Doggerland. Dat was een gebied uit de prehistorie tussen Engeland, Nederland en Scandinavië. In kitesurfschool Blow stallen de speurneuzen hun vondsten uit.

"We hebben het over een miljoen jaar geleden", zegt conservator Luc Amkreutz bij mediapartner Omroep West, terwijl hij door de regen over de Zandmotor naar zijn collega's op de zandbank tuurt. Amkreutz is gespecialiseerd in de prehistorie bij het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. "Waar nu de Noordzee is, liepen in de ijstijden mammoeten, wolharige neushoorns, reuzenherten en neanderthalers rond."

De Zandmotor is opgespoten met Noordzeezand, waar veel archeologische voorwerpen als vuurstenen en fossielen zoals mammoetkiezen in te vinden zijn, legt Amkreutz uit. Iedereen mag meezoeken op de strandstruindag, wat onderdeel is van de tentoonstelling Doggerland. Deelnemers in poncho's of kletsnat van de aanhoudende regen, komen met handen vol vreemdsoortige vondsten naar deskundigen om te horen wat het kan zijn.

Soms is het niks en soms een stuk mammoet

Soms zijn die vondsten gewoon steenkool of een afvalproduct uit een fabriek. Maar Jan, een jonge tiener, zag meteen dat hij iets bijzonders had. "Het lijkt best veel op een stuk hout, maar ik herkende het als een botscherf", zegt hij ietwat verlegen. "Maar welk dier het is weet ik niet."

Amateurarcheoloog Dick Mol komt hem helpen. "Dat is zeker geen hout, dat heeft Jan heel goed gezien", complimenteert Dick. "We kunnen zien aan de manier waarop het versteend is, dat het uit het Pleistoceen moet zijn. De Noordzee was toen nog geen zee, maar één grote, kale, droge grassteppe. En daar leefden mammoeten, steppewisenten, reuzeherten, leeuwen en hyena's in overvloed. En ik vermoed dat dit een stuk bot van een heel groot beest is, waarschijnlijk van een mammoet." Hij kijkt trots naar de tiener. "Wie vindt er nou een mammoet op zo'n regenachtige dag? Jij!", lacht Dick Mol naar de jonge Jan.

Nog meer succes

Amateurarcheoloog Willy van Wingerden is bijna elke dag op de Zandmotor te vinden. Ze komt kletsnat, maar met een brede lach, het terras van kiteschool Blow opgelopen. Haar natte sandalen zet ze op tafel naast een plastic potje wat als haar schatkistje fungeert. "Ik heb een paleolithische kling gevonden." Dat is een soort mesje. Dit hebben neanderthalers gemaakt. Haar ogen stralen. "Ineens zag ik het in mijn ooghoek liggen. Dat is altijd weer bijzonder."

De gevonden voorwerpen en fossielen zijn tot 31 oktober te zien in de tentoonstelling Doggerland in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.