'Slechts handjevol tuinbouwbedrijven houdt zich niet aan zuiveringsplicht'
Glastuinbouwbedrijven in de gemeente Westland houden zich over het algemeen goed aan de regels voor afvalwaterzuivering.
Dat blijkt uit controlecijfers die de WOS heeft opgevraagd bij de gemeente Westland en Omgevingsdienst Haaglanden (ODH).
Sinds 1 januari 2018 geldt voor alle glastuinders in Nederland een zuiveringsplicht. Dit houdt in dat minimaal 95 procent van de (chemische) gewasbeschermingsmiddelen uit het afvalwater moet worden gezuiverd, voordat het kan worden geloosd op het riool. Dat kunnen ze bijvoorbeeld doen met een eigen zuiveringsinstallatie op het bedrijf of ze kunnen een mobiele installatie huren bij een commercieel bedrijf.
Om kosten te besparen, kan er ook gekozen worden voor collectieve zuivering. Dit is bijvoorbeeld het geval in Monster en 's-Gravenzande, waar 65 tuinders zijn aangesloten bij De Vlot. Overigens zegt het grootste deel (61 procent) van de ruim 1.100 Westlandse tuinders een zogenoemd nullozer te zijn, dit zijn bedrijven die geen afvalwater lozen. Zij kunnen dat zelf hergebruiken.
De ODH is verantwoordelijk voor het uitvoeren van controles van tuinbouwbedrijven in Westland. Tussen begin 2018 en medio juni 2021 zijn iets meer dan 1.000 bedrijven gecontroleerd. Slechts "een handjevol bedrijven" kreeg een waarschuwing voor het niet naleven van de zuiveringsregels. Maar boetes kwamen daar niet van. "In één situatie leidde het tot het opleggen van een last onder dwangsom. Er heeft uiteindelijk geen verbeuring van dwangsommen plaatsgevonden, omdat de bedrijfsvoering werd stopgezet", meldt de omgevingsdienst. Op het niet naleven van de regels staat een boete van 6.000 euro per week van overtreding, met een maximum van 30.000 euro.
Uitstel nieuwe zuiveringsinstallatie Nieuwe Waterweg
De zuiveringsplicht per 1 januari 2018 gold overigens niet voor bedrijven die zich hadden aangesloten bij een collectief. Die konden, onder voorwaarden, drie jaar uitstel krijgen. Zo kon het bijvoorbeeld dat de zuiveringsinstallatie bij De Vlot pas eind 2018 voor het eerst ging proefdraaien.
In onze regio bestaat er nóg een initiatief voor een collectieve zuivering. Een groep van zo'n 300 tuinders uit onder meer de polder Noordland-Nieuwland (bij 's-Gravenzande) en De Lier wil het afvalwater laten zuiveren bij de afvalwaterzuiveringsinstallatie Nieuwe Waterweg in Hoek van Holland. Het Hoogheemraadschap van Delfland wil daar een zogenoemde ozoninstallatie laten bouwen, die onder meer gewasbeschermingsmiddelen uit het water moet halen. De kosten die daarmee gemoeid zijn, zo'n 12 miljoen euro, worden via een jaarlijkse bijdrage betaald door het collectief.
Maar hoewel de uitsteldatum van 1 januari 2021 al voorbij is, is de installatie nog altijd niet gebouwd. Aanvankelijk was het de bedoeling dat die er in oktober 2022 zou staan. Delfland heeft echter om verder uitstel gevraagd tot 1 januari 2024, omdat de Europese Unie later dit jaar nieuwe zuiveringsnormen vaststelt. Zolang nog niet duidelijk is waaraan de installatie moet voldoen, kan de bouw niet beginnen. Dit betekent dat ook de betrokken tuinders tot 1 januari 2024 uitstel van hun zuiveringsplicht zouden moeten krijgen.
Minder illegale lozingen op oppervlaktewater
De glastuinbouwbedrijven zijn pas sinds 2013 allemaal aangesloten op het gemeentelijk rioolstelsel. Voor die tijd konden zij hun afvalwater dus nog lozen op de sloten en vaarten en dat leidde tot een verslechtering van de waterkwaliteit. De aansluiting op het riool bleek destijds echter niet direct tot een verbetering te leiden. Daarom is het waterschap in 2014 begonnen met een nieuwe methode: de Gebiedsgerichte Aanpak. Dit houdt in dat in een bepaald glastuinbouwgebied het oppervlaktewater met mobiele meetapparatuur 24 uur per dag en zeven dagen per week in de gaten wordt gehouden. Zo kunnen bronnen van lozing gerichter worden achterhaald.
"Daarmee zijn wij gestart in de meest vervuilde polders", zegt woordvoerder Thecla den Hoed van Delfland. "Onze toezichthouders zijn polder voor polder de waterkwaliteit fijnmazig gaan controleren, zijn over de bevindingen het gesprek aangegaan met de ondernemers, hebben de ondernemers de kans gegeven een en ander op te lossen en zo heeft de Gebiedsgerichte Aanpak gezorgd voor minder lozingen en meer bewustwording." Delfland ziet dat de waterkwaliteit sindsdien verder is verbeterd, hoewel er vorig jaar sprake was van stagnatie.
"Illegale lozingen zien wij niet meer zoveel gelukkig", aldus Den Hoed. "Vaker zien wij lekkages. Bij lekkages zijn de maatregelen afhankelijk van verschillende zaken: is het nalatigheid, is het bedrijf al vaker aangesproken, werkt de ondernemer mee?" Aan bedrijven die zich niet aan de regels houden, kunnen boetes van tussen de 2.000 en 5.000 euro worden opgelegd. Bij recidivisten ligt dat bedrag hoger. En wie één keer gepakt is, wordt daarna scherp in de gaten gehouden.
Delfland is afgelopen maandag gestart met de Gebiedsgerichte Aanpak in twee glastuinbouwgebieden rond Poeldijk. Maar verder zijn vrijwel alle polders al bezocht. Den Hoed: "Wij werken nu aan een nieuwe aanpak om verdere verbetering aan te jagen. Het is belangrijk dat wij als waterschap dat doen, maar uiteindelijk moet het in de kas het gebeuren: alleen daar kunnen emissies naar water en bodem worden voorkomen."
Heb je opmerkingen of vragen naar aanleiding van dit artikel? Of heb je tips over andere onderwerpen? Neem dan direct contact op met onderzoeksjournalist Stefan van der Meer via stefanm@wos.nl.
Dit verhaal werd mede mogelijk gemaakt door het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek. Dtv, Omroep Venlo, Studio040 en de WOS werken gezamenlijk aan lokale onderzoeksjournalistiek.