Streekhistorie: De eerste jaren van de Oranjevereniging Juliana
De Oranje Vereniging Juliana is vorig jaar in Schipluiden nieuw leven in geblazen. Na een voorzichtige herstart was er dit jaar weer een volwaardig programma rond Koningsdag. De vereniging bestaat in 2018 109 jaar. Hoe verliepen de eerste jaren?
De geboorte van kroonprinses Juliana op 30 april 1909 was in veel plaatsen de aanleiding tot de oprichting van een Oranjevereniging. In het archief van de gemeente Schipluiden, dat bewaard wordt in het Stadsarchief van Delft, bevindt zich het telegram dat de geboorte van Juliana bekend maakte. Pieter Gerard Smelik, hoofd van de lokale School met de Bijbel, schreef op 25 mei 1909 namens 'de commissie voor de feestviering' een brief aan de gemeenteraad van Schipluiden. Op gepaste wijze wilde deze commissie de geboorte van kroonprinses Juliana feestelijk herdenken. Het verzoek om een gemeentelijke bijdrage werd door het College van B&W niet gehonoreerd. De belangrijkste reden van de afwijzing was, dat er in de gemeentekas geen geld aanwezig was. Ook kon er geen bedrag van andere posten worden onttrokken. Een maand later stelde burgemeester Musquetier zijn medecollegeleden voor om een bedrag van f 25,- te reserveren voor een toepasselijke versiering van het Raadhuis in de Dorpsstraat. De gemeente zou een treurige indruk maken als er niets tijdens de festiviteiten werd gedaan. Aannemer Jan Pieter Westerman maakte een sierlijke constructie voor het Raadhuis.
In een brief van de Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland, gedateerd 16 juni 1909, lezen we dat de provincie de Feestcommissie te Schipluiden toestemming gaf om op 21 juni, tussen twee en zeven uur 's middags, een wedstrijd te houden in het wielrijden met hindernissen op een deel van de Rijksweg van Delft naar Maassluis. Ook werd er een vergunning gegeven voor het ringrijden. Na elke rit moesten rij- en voertuigen de gelegenheid krijgen om te kunnen passeren. Voor schade aan de weg zou de Feestcommissie worden aangesproken. Met deze activiteiten begonnen de werkzaamheden van de Oranjevereniging Juliana, die dit jaar 109 jaar bestaat!
Het kasboek uit de periode 1909-1972 vermeldt dat er in 1909 116 leden waren. De donatie per lid bedroeg minimaal 25 cent en maximaal f 2,50. De eerste uitgaven waren: f 4,- voor het huren van een vergaderlokaal (voor vier vergaderingen), f 15,05 voor de aanschaf van Oranjevlaggen, f 26,25 voor drukwerk en f 5,- voor bodeloon. Het jaar erop gaf de gemeente Schipluiden een bijdrage van f 15,-. Aannemer Ambrosius Bontenbal schonk de vereniging f 25,-. Acht deelnemers aan het ringrijden droegen elk f 2,50 bij. De heer Van Hodenpijl doneerde de vereniging f 2,50. Het aantal leden was in 1910/1911 gestegen tot 135. De inkomsten waren toen f 276,87. De uitgaven bedroegen f 189,59. Er waren in dat jaar prijzen voor de volksspelen (f 19,95) en voor een gouden dameshorloge (f 15,-), mogelijk was dit de hoofdprijs van het ringrijden. Schipper C. Vermeer kreeg f 4,75 voor het aanbrengen van zand op de rijroute, voor ijswafeltjes werd f 4,- uitgegeven. De zaalhuur voor acht vergaderingen bedroeg f 8,-. Ook in de jaren erna geeft het kasboek nauwkeurig de inkomsten en uitgaven van de Oranjevereniging aan. Het is een belangrijke historische bron.
Auteur: Jacques Moerman, voorzitter van de Historische Vereniging Oud-Schipluiden