Mysterieuze uitspraak uit het Westland: 'Hij gaat als een Jekko!'

'Als een jekko' - heel erg (hard, intensief) = als een gek - 'lopen, rennen, schrijven als een jekko'. Zo staat deze mysterieuze uitdrukking sinds begin dit jaar beschreven in de Van Dale. Maar waar komt dat nou vandaan? Dat vroeg lezer Rob van der Berg zich af en stuurde de vraag in via de rubriek Rake Vragen van mediapartner Omroep West. De West-redactie zocht het uit.

Het was een interessante zoektocht naar de oorsprong van het woord. Sommigen zeggen dat het uit het Westland komt en anderen vinden het typisch Haags of Rotterdams. Maar het mysterie blijft onopgelost. Wel hebben we een hoop (nieuwe) informatie gevonden.

We belden met Rutger Kiezebrink van Genootschap Onze Taal, een vereniging voor taalliefhebbers. Hij had nog nooit van de uitdrukking gehoord, maar zag wel in hun database dat ze in 2007 ook al eens de vraag kregen waar 'als een jekko' vandaan komt.

'Geen aannemelijke verklaring'

"We hebben indertijd wat meer om ons heen gevraagd, maar helaas heeft dat geen aannemelijke verklaring opgeleverd. Ik hou het er op dat het iets met 'als een gek' te maken heeft. Met de J lijkt de uitdrukking iets meer vaart te hebben dan met een G, misschien heeft dat meegespeeld. De -o zou een uit de jaren tachtig stammende toevoeging kunnen zijn om het wat populairder te laten klinken. Maar het zijn vermoedens, meer niet." Legt Kiezebrink uit.

Ook het Historisch Archief Westland kon ons niet vertellen waar de uitspraak vandaan komt en verwees ons door naar schrijfster Manita Koop. Zij schreef in 1989 het boekje Dat is goud: tuinbouwtaal uit 't Westland en zij vertelde ons: "Het was zo'n typisch Westlandse uitdrukking, door velen gedeeld, dus heb ik het genoteerd voor Dat is goud. Leraar Nederlands en voormalig Westlands schoolhoofd Anton van der Sande heeft het gebruik eveneens als zodanig bevestigd, maar die is helaas overleden."

Hoe dan ook. "Het geeft in ieder geval aan dat Westlanders uitdrukkingen hebben voor hard werken. En als zij gaan als een jekko, is dat een tempo dat de gemiddelde Nederlander niet kan bijhouden. Want wat in het Westland als normaal tempo wordt beschouwd, vinden velen daarbuiten al stevig."



Radio 2

Onze vraag werd vorige week maandag, 20 november, ook behandeld bij de middagshow van Ruud de Wild van Radio 2. Ook zij vroegen zich af wat de uitdrukking betekent en waar deze vandaan komt. Maar ook zij kregen grofweg dezelfde reacties als wij.

Verder heeft Westland zelf meegedacht over de oorsprong van het woord. Ashley van de Zwaan stuurde naar de WOS dat een Jekko een fantasiedier is. "Het is een heel snel fantasiedier. Energiek en vlot. Hij straalt positiviteit uit."

Conclusie

Waar de uitdrukking precies vandaan komt kunnen we niet met zekerheid zeggen. Waarschijnlijk komt het dus, zoals Rutger Kiezebrink ons vertelde, uit de jaren '80. Wellicht een verbastering van het woord gek, een combinatie met de straattaal van die tijd, ontstaan in de regio tussen Rotterdam en Den Haag.

Heb jij nog tips? Weet jij toevallig meer over deze uitdrukking? Mail dan naar RNN@omroepwest.nl!