Streekhistorie: Huis ter Lucht

Het meest opvallend op deze locatie is de Noordvliet of Trekvliet, één van de drie vlieten tussen de Vlaardingervaart en Maassluis. Links ligt de boerderij (destijds) van de familie Buitelaar aan de Trekkade, het voormalige jaagpad. Rechts op de afbeelding uit ca. 1925 is een Maaslands industriegebiedje te zien, dat reeds in de achttiende eeuw werd ontwikkeld. In 1745 ontving Cornelis Post voor zijn zoon Pieter Post vergunning voor de bouw van een houtzaagmolen op deze locatie. In 1851 kregen de eigenaren Terlaak en Plomp toestemming van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland om de zaagmolen in te richten tot oliemolen. Uit lijnzaad werden lijnolie en lijnkoeken gefabriceerd. De lijnkoeken verkocht men als hoogwaardig veevoer aan de boeren. De lijnolie was een grondstof voor de zeep- en verfindustrie. In 1866 werd Johannes Reeser eigenaar van de molen, die in 1877 werd vervangen door een stoommachine. Bij het gebouw kwam een hoge schoorsteen en een fraai herenhuis (het hoge pand op de oude foto).

Naast en tegen het herenhuis verrees nog een gebouw dat als bierbrouwerij en mouterij werd ingericht. De bierbrouwerij kreeg de naam 'de Ree', een verwijzing naar de naam van de eigenaar. In 1886 werd de stoomolieslagerij met een aantal aangrenzende woningen voor 11.400,- gulden verkocht aan Willem Ouweleen, namens de firma A. Speelman & Co in Overschie. De bierbrouwerij en het herenhuis veranderden in die periode enkele malen van eigenaar. In 1895 kocht Willem Ouweleen ook deze panden voor 7.125,- gulden. De gebouwen van de bierbrouwerij werden vanaf dat ogenblik voor andere doeleinden gebruikt.



Huidige situatie

Jaren huurde de firma Vermeer een deel van de panden voor de handel in land- en tuinbouwproducten. De lijnoliefabriek ging nog heel lang door. Pas in 1947 beëindigde Willem Ouweleen junior de handel in veevoer. De bouwvallige bedrijfsgebouwen, het herenhuis en nog enkele woningen werden door zijn familie in 1975 verkocht aan de bouw- en ontwikkelingsmaatschappij Beomij B.V. Een voorwaarde van de koper was dat hier woningen gebouwd mochten worden. De definitieve sloop van de gebouwen volgde in 1986. Kort erop begon men op deze plaats met de bouw van een aantal herenhuizen. De vestiging aan het water was vroeger aantrekkelijk vanwege de aan- en afvoer van producten en materialen. Nu nodigt een dergelijke ligging projectontwikkelaars uit tot de bouw van dure woningen. De Noordvliet en de nabij gelegen Middelvliet (Zuidvliet) werden kort voor 1334 gegraven om de waterafvoer vanuit het Westland naar de Maas te verbeteren. Omstreeks 1380 werd voor dit doel nog een derde kanaal gegraven, namelijk de Boonervliet.

Bij de boerderij was het op- en afstappunt voor de trekschuit, die van 1645 tot ver in de negentiende eeuw zesmaal per dag heen en weer voer tussen Maassluis en Delft. Op donderdag ging er van Maasland nog een extra marktschuit naar Delft. Niet ver hier vandaan, op de plek van de huidige Sint Magdalenakerk, werd in 1659 een rooms-katholieke kerk gesticht. Deze schuilkerk stond bekend onder de naam 'De Kluis'. Later werd het woord kluis verbonden met een boerderij langs de kade van de Zuidgaag. Huis ter Lucht was oorspronkelijk een herberg aan de andere kant van de Kerkweg. Het woord 'lucht' verwijst naar een laagte in een dijk. Vóór de komst van de windwatermolen, begin vijftiende eeuw, werd een 'lucht' benut voor de afvoer van overtollig water. De Trekkade leidt de fietser of wandelaar naar enkele fraaie uitzichtpunten van Midden-Delfland, namelijk de Commandeurspolder en de smalle strook vlietland tussen de Noord- en Middelvliet en vervolgens voorbij de Kwakelweg de Duifpolder en de Vlietlanden.

Auteur: Trudy Werner-Berkhout van de Historische Vereniging Maasland