Streekhistorie: Een nieuw winkelcentrum in 's-Gravenzande

Al in de vorige eeuw werd er gesproken over een nieuw winkelcentrum in 's-Gravenzande ter vervanging van het oude winkelcentrum "De Koningswerf" dat verouderd was en kampte met leegstand. De eerste plannen bleken niet haalbaar en uiteindelijk is er een eenvoudiger plan opgesteld. Dit plan is ontworpen door de ontwikkelingscombinatie "Hart van 's-Gravenzande", een onderneming van gebiedsontwikkelaar BPD Ontwikkeling.

Het nieuwe winkelcentrum ligt tussen de Langestraat, de Pompe van Meerdervoortstraat en het Marktplein. In de nieuwbouw is een nieuwe winkelstraat opgenomen waaraan twee supermarkten liggen en een groot aantal winkels waarvan er al enkele een bestemming hebben gekregen. Voor winkelend publiek en bewoners is er een groot parkeerdak voor 300 auto's. Boven een deel van de winkels is een groot aantal appartementen gebouwd. Het totale project beslaat ongeveer 9.000 m2 aan nieuwe en gerenoveerde winkelruimten. De nieuwbouw bestaat voor een groot deel uit hoogbouw, ook aan de kant van het Marktplein, hierdoor is het aanzien van het centrum van 's-Gravenzande ingrijpend veranderd.

Voor de nieuwe Graaf Willem II-straat werd het grootste deel van de Rabo-bank afgebroken

Het nieuwe winkelgebied Hart van 's-Gravenzande werd op vrijdag 9 juni 2017 om 16.00 uur officieel geopend door wethouder Duijvestijn van de gemeente Westland. Hij gaf samen met de winkeliers het startsein voor een feestelijke openingsweek in de nieuwe Graaf Willem II-straat. Deze straat loopt vanaf het Marktplein met aan het eind een afslag naar de Langestraat. 's-Avonds bleven de winkels tot 10 uur open zodat het publiek kennis kon maken met de reeds gevestigde nieuwe en bestaande winkeliers van het nieuwe winkelgebied. Tijdens deze avondopenstelling was er live muziek en waren er artiesten actief om de belangstellenden te vermaken. Daarna begon een week vol feestelijke activiteiten en aantrekkelijke acties van de winkeliers om de opening van het nieuwe winkelcentrum met het winkelend publiek te vieren. Deze feestweek werd op zaterdag 17 juni afgesloten met een dag in Italiaanse sfeer.

Het grootste deel van de nieuwbouw is daarmee afgerond net als de renovatie van bestaande panden aan de Langestraat. Na de sloop van het oude Lidl-pand in de Langestraat wordt gestart met de laatste fase van Hart van 's-Gravenzande, die volgens de plannen ook zal bestaan uit winkels en appartementen en in september 2018 klaar zal komen. Daarna is het hele plan gerealiseerd. Met de realisatie van dit nieuwe winkelgebied zijn het oude overdekte winkelcentrum "De Koningswerf " en de winkelgalerij "De Gravenhof" verleden tijd.

's-Gravenzande opende dus al eens eerder een nieuw winkelcentrum.

Na enige jaren intensief overleg met het gemeentebestuur werden door het bouwbedrijf MAB in 1975 plannen gepresenteerd om in het hartje van 's-Gravenzande een winkelcentrum te bouwen. Volgens de plannen zou de dorpskom verrijkt worden met een prachtige overdekte winkelgalerij, die niet alleen het centrum van de gemeente een voornamer en aantrekkelijker aanzien zou geven, maar die bovendien als trekpleister zou kunnen gaan fungeren voor de hele plaatselijke middenstand. Dit centrum dat de naam " De Koningswerf" zou dragen zou gebouwd worden op de grote open plek in het dorp die ontstaan was toen het tuinbouwtoeleveringsbedrijf van Brinkman verplaatst was van het Marktplein naar de het oude veilingterrein aan de Woutersweg. Met het nieuwe winkelcentrum zou het versnipperde winkelgebeuren in 's-Gravenzande meer gecentraliseerd worden tot gemak van de winkelende consument. Ook zou de aantrekkelijkheid van het plaatselijke winkelgebeuren hierdoor op een hoger plan worden gebracht.



De zuidzijde van het Markplein met het pakhuis van Brinkman (foto: J.P.A. van Staalduinen)

Op 31 oktober 1975 werd de eerste paal voor de nieuwe zogenaamde Moduul-Bazaar "De Koningswerf" geslagen door burgemeester Van Prooijen. In zijn toespraak memoreerde hij dat het van groot belang is dat de aanwezige koopkracht voor de plaatselijke middenstand behouden blijft. Daarvoor is echter een aantrekkelijk winkelbestand met gevarieerde branches en een goed assortiment noodzakelijk. Om dat te kunnen bereiken wordt er door het NIPO een enquête gehouden onder 500 huisvrouwen naar wat zij menen dat er in 's-Gravenzande nog aan winkels ontbreekt. Hij besluit zijn toespraak met de wens dat hij volgend jaar om deze tijd, wanneer het winkelcentrum klaar is, kan zeggen "hier is iets groots verricht".

Tijdens een voorlichtingsbijeenkomst voor de middenstand in november 1975 deelde burgemeester Van Prooijen mee dat het gemeentebestuur direct besloten had het bestemmingsplan te wijzigen toen het terrein van Brinkman in het centrum vrij kwam. Voorkomen moest worden dat zich op het terrein een kolossaal bouwwerk gevestigd zou worden of grondspeculanten er beslag op zouden leggen. De visie van het gemeentebestuur was dat er hier een aantrekkelijk winkelcentrum moest komen dat trekkracht zal uitoefenen op het kopende publiek. Volgens de plannen zal het koopgebeuren in het nieuwe winkelcentrum zich afspelen onder een glazen overkapping, in een soort passage gebouwd in een y-vorm met drie in/uitgangen. Er zal een ingang komen aan de Langestraat en aan de kant van het Graaf Florisplein en een derde aan het parkeerterrein aan de Pompe van Meerdervoortstraat dat grenst aan drukkerij Sonneveld.

Ingangen Langestraat en Graaf Florisplein

Er komt in ieder geval een grote supermarkt die vanuit het winkelcentrum te bereiken is. In het centrale punt van het winkelcentrum komt een ruimte waar allerlei culturele en sociale aangelegen kunnen plaatsvinden. Met het bouwbedrijf is afgesproken dat 's-Gravenzandse middenstanders een voorkeurspositie hebben bij het huren van de nieuwe panden. De huurprijs gaat per m2 f 152,50 per jaar bedragen, exclusief servicekosten. Blijkens een onderzoek is er al een ruime belangstelling voor het nieuwe winkelcentrum, zowel uit deze gemeente als uit Naaldwijk, Maassluis, Den Haag enz. Als het geheel nu verhuurd zou moeten worden zou het al overtekend zijn.

Vanuit de middenstand wordt gedacht aan zaken als een goede notenbar, een poelier en een zaak waar de vrouwelijke doe- het-zelver lappen stof kan kopen, knopen en naai- en borduurmaterialen. De in de plannen genoemde vestiging van nog een drogisterij, een bloemenzaak en een doe het zelf-zaak zien de middenstanders niet zitten, deze branches zijn in 's-Gravenzande al voldoende vertegenwoordigd.

Aan het eind van deze bijeenkomst werd ter geruststelling van de middenstanders meegedeeld dat de branchebezetting van de te bouwen winkels nauwlettend zal worden bezien om overbodige concurrentie te voorkomen.

Voorlopige plattegrond van het nieuwe winkelcentrum waarop de gegadigden voor het huren van een winkel staan ingetekend enige tijd voor de opening.

Een jaar later, op 28 oktober 1976 wordt het nieuwe winkelcentrum " De Koningswerf" officieel geopend en er wordt 10 dagen lang feest gevierd. 's-Gravenzande werd omgetoverd in oosterse sferen, onder de naam "1000 en één nacht in het Westland". Aan de toegangswegen van het dorp werden grote 5 meter hoge oosterse torens gebouwd. In de belangrijkste winkelstraten werd feestverlichting opgehangen en vlaggen van Nederland, de provincie en de gemeente. Het winkelcentrum werd versierd met bloemen en groen en in de winkels was oosterse muziek te horen en er werden oosterse geuren geventileerd. In het dorp werden mobiles in oosterse stijl opgehangen. Op het Marktplein werd een groot podium opgesteld waarop allerlei muziek en dansoptredens plaats zouden vinden, waaronder een optreden van een Marokkaanse dans- en muziekgroep met een buikdanseres. Ook zou er een oosterse markt gehouden worden waarbij de inwoners onder andere Marokkaanse en Turkse hapjes zouden kunnen proeven en de verrichtingen van een fakir en vuurvreter konden bewonderen. Een baby-kameel met een oosterse begeleider zou door het Westland trekken om overal feestprogramma's uit te reiken. De kosten van dit alles zouden ruim f 85.000,- bedragen. De gemeenteraad verleende hierin een bijdrage van f 20.000,-. Bij de opening waren alle winkels verhuurd en had 's-Gravenzande een prachtig overdekt winkelcentrum, uniek in het Westland.

Auteur: Jan Dahmeijer, Historische Werkgroep Oud 's-Gravenzande