Moeder bracht kind naar IS-kamp, maar wil vrijkomen uit cel: 'Geen goede zorg in gevangenis'

"Ze heeft koste wat het kost geprobeerd om haar zoon uit het IS-kamp weg te halen." De advocate van Ayada K. uit Naaldwijk benadrukte woensdag voor de rechtbank dat de rol van haar cliënte bij de rekrutering van haar minderjarige zoon voor IS in Syrië 'passief' is geweest. K. zou daarom moeten worden vrijgelaten uit haar voorarrest.

K. zit inmiddels ruim tien maanden in de cel. Haar gezondheid gaat achteruit in de gevangenis in Zwolle, zo zei ze woensdag. Ze was daarom niet in de rechtszaal, maar via een videoverbinding bij de inmiddels vierde voorbereidende zitting in haar zaak.

De 48-jarige K. ging in 2014 op vakantie naar Turkije met haar destijds 13-jarige zoon Abdallah en 14-jarige dochter Safia. Vanuit Turkije stak ze stiekem de Syrische grens over en kwam terecht in Raqqa, wat toen net door terreurbeweging Islamitische Staat (IS) was uitgeroepen tot hoofdstad van het zogeheten kalifaat van IS.

'Passieve rol'

Haar zoon werd naar een IS-kamp gebracht door de man met wie Safia destijds trouwde. "Ze had geen actieve rol bij de rekrutering van Abdallah", zo betoogde de advocate. "Ze heeft hem meegenomen en niet belet dat hij werd ingezet als kindsoldaat, dat was dus een passieve rol."

Het OM verwijt K. dat ze een kindsoldaat heeft gerekruteerd. Haar zoon kreeg militaire trainingen en werd lid van de militaire politie van IS. Hij is vermoedelijk in 2017, toen hij 16 jaar was, gesneuveld in Raqqa.

"Er is in het strijdgebied een kind om het leven gekomen en het verwijt is dat zij er mee te maken heeft. Dat is een ernstig feit", aldus de officier.

Meerdere feiten op de aanklacht

Daarnaast staan op de aanklacht deelname aan IS, voorbereiden van of deelname aan terroristische activiteiten en onttrekking aan het ouderlijk gezag van de vader van haar twee minderjarige kinderen. De vader, inmiddels gescheiden van K., had geen idee dat zijn toenmalige vrouw naar Syrië ging.

K. en haar dochter zijn vorig jaar teruggehaald uit Syrië. De dochter wordt ook vervolgd, maar zij mag haar proces in vrijheid afwachten.

'Geen goede zorg in PI'

Volgens de raadsvrouw gaat de gezondheid van haar cliënte achteruit in de gevangenis. K. zelf zei dat ze in de Penitentiaire Inrichting (PI) niet de medische zorg krijgt die ze nodig heeft. Ook is de kans klein dat ze in herhaling vervalt, aldus de advocate.

Het Openbaar Ministerie was van die laatste punten niet overtuigd. Volgens de officier van justitie is er wel degelijk medische zorg 'binnen'. Of K. echt haar jihadistische denkbeelden achter zich heeft gelaten, kan volgens het OM pas blijken als haar Facebook-pagina helemaal is vertaald. Daar wordt nog aan gewerkt.

Getuigen horen

Verder moeten er nog twee getuigen worden verhoord. Een van hen zit in de gevangenis in Engeland en het is nog niet bekend of hij wil meewerken aan een verhoor en zo ja, wanneer dat kan plaatsvinden. Ook is niet duidelijk wat hij eventueel gaat vertellen.

Daarom is niet te zeggen wanneer het onderzoek helemaal klaar is. Volgende zittingen, in juni en augustus, zijn daarom opnieuw niet inhoudelijk. Wel is het streven om voor het eind van het jaar de zaak inhoudelijk te behandelen.

Strafvorderlijk belang

De rechtbank besloot dat K. tot die tijd in de cel blijft, ondanks haar gezondheidsklachten. Het strafvorderlijk belang weegt zwaarder dan haar persoonlijk belang. "De samenleving zou het niet begrijpen als u naar buiten zou gaan", aldus de rechtbank.