'De relatie met mijn zus is ook veranderd, die bloeit helemaal op.'

Lukt het je niet die leuke baan te vinden? Kun je met bepaalde familieleden niet goed opschieten? Of vraag je jezelf af wat jouw plaats in de pikorde is en waarom? Een familieopstelling kan je wellicht helpen om te zien waar je vastloopt of waarin je juist kan schitteren.

Een (familie)opstelling is een alternatieve geneeswijze die je kan helpen wanneer je bijvoorbeeld een probleem in je familie wilt oplossen. Tessa van Rossen uit 's-Gravenzande is intuïtief therapeut en brengt deze geneeswijze in de praktijk. "Het is een van mijn missies om zoveel mogelijk mensen bewust te maken van de werking van opstellingen. Dan kunnen ze vrijer worden gemaakt en zijn beter in staat om hun eigen keuzes te maken in plaats van beïnvloed te worden door het (familie)systeem, waar ze onderdeel van uitmaken. Soms liggen de oorzaken van je gedrag en conflicten in je leven niet bij jezelf maar in je familiesysteem."

Probleem visueel maken

Een (familie)opstelling is een visuele weergave van een vraag of probleem. Het kan je inzicht geven en verklaren wat de achterliggende gedachte van het probleem is. Van Rossen: "Vooraf vraag je aan een deelnemer wat zijn of haar vraag is. Soms is het een nuchtere concrete vraag, maar het kan ook een meer emotionele vraag zijn. Bijvoorbeeld: Waarom willen mijn kinderen geen contact meer met mij? Ik vraag vooraf ook wat een deelnemer wilt bereiken. Aan de hand van de vraag stel je een groep personen op die de familieleden willen vertegenwoordigen. Dat zijn onbekenden van de opsteller; ze hebben dus geen geschiedenis met elkaar. De mensen die de familieleden vertegenwoordigen, noem je representanten. Ook de representanten kunnen zich opgeven voor een opstelling en ervaren een bijeenkomst meestal als bijzonder inspirerend. Zij worden vaak gekozen op posities die hen ook helpen inzicht te krijgen in hun eigen vragen. Ook voor hen is een opstelling dus erg behulpzaam."

Interactie tussen vraagsteller en vertegenwoordiger

"Een opstelling verandert je kijk op je probleem", legt Van Rossen uit. "Er is interactie tussen vraagsteller en een representant die zich opstelt als een familielid, waarbij deze representant aangeeft wat deze aan energie in het 'werkveld' voelt. Het is heel bijzonder en mysterieus. Een representant van een familielid voelt zich bang, of boos, of verdrietig. Er zijn wetenschappelijke onderzoeken die aangeven dat het niet uitmaakt welke persoon er representant in de opstelling is; representanten komen allemaal met dezelfde waarneming en zijn dus onderling inwisselbaar. Iedere nuchtere Westlander kan representant zijn. Aan de hand van de reacties van de representanten ontstaat er inzicht in en een beeld van de oorsprong van een vraag of probleem. Je kunt het beeld in beweging zetten en hierdoor verandert er vaak ook iets in je gedrag en gevoel."

Wanneer je als kind hebt geprobeerd voor je ouders te zorgen, heeft dat invloed op hoe je je in de wereld positioneert

Tessa van Rossen

Nuchtere Westlanders

"Wanneer je als kind hebt geprobeerd voor je ouders te zorgen, heeft dat invloed op hoe je je in de wereld positioneert", vervolgt Van Rossen. "Wanneer je bijvoorbeeld hebt bemiddeld tussen je ouders bij een scheiding, de vriendin van je moeder bent geweest of het klankbord van je vader heb je vaak de neiging om te veel verantwoordelijkheid op je schouders te nemen. Ook in andere situaties zoals op je werk. Ik geef opstellingen aan nuchtere Westlanders. Een familieopstelling kan ook voor hen een eyeopener zijn. De deelnemers zien waar bepaalde patronen vandaan komen, wat het nut ervan is, maar ook waarom ze hen tegenhouden zichzelf te zijn en het leven volledig te kunnen leven."

Ervaring

De Westlandse Mirjam Koopman heeft nog niet zo lang geleden een familieopstelling gedaan in de praktijk van Van Rossen. "In mijn werk als oefentherapeut heb ik vooral te maken met lichamelijke klachten. Maar ik ben altijd benieuwd geweest naar de relatie tussen lichamelijke en psychische klachten. Vaak blijkt dat als je niet lekker in je vel zit, dat ook doorwerkt naar lichamelijke klachten. In mijn onderzoek kwam ik het idee achter een (familie)opstelling tegen. Dat wilde ik ook zelf ervaren. In eerste instantie ben ik representant geweest bij iemand die een vraag had over zijn familie. Dat was heel indrukwekkend. In de opstelling was ik de moeder van de vraagsteller. Zonder dat ik er erg in had, beleefde ik de moeder. Die moeder was heel koel. Ik heb mij zelfs een paar keer bij de anderen verontschuldigd dat 'ik' zo koel was. Het voelde of ik haar was. Het was geen rol die ik speelde.

Tessa van Rossen

Een paar weken later was ik zelf de vraagsteller. Ik wilde weten hoe de verhouding in mijn familie was en vooral tussen mijn zus en mijn moeder. De representant van mijn zus sprak geen woord tijdens de sessie. Ze wist ook niet waarom ze niks zei. Maar mijn zus heeft een beperking en kan niet praten. Dat wist de representant niet, maar voelde dat wel. Tijdens de opstelling heb ik gezien en ervaren waarom ik mij gedroeg zoals ik dat deed en wat mijn rol in het gezin was. Ik heb veel geleerd wat ik direct kon toepassen. Ik draai vaak om zaken heen. Nu ben ik veel directer geworden. De relatie met mijn zus is ook veranderd. Die bloeit helemaal op. En mijn werk beleef ik nu ook intenser."

Een opstelling duurt over het algemeen een uur tot anderhalf uur. Vanuit de basisverzekering krijg je in bepaalde gevallen een behandeltraject vergoed. Het jaarlijks eigen risico is van toepassing en je hebt hiervoor altijd een verwijzing van je huisarts nodig. Bij twijfel kun je het beste contact opnemen met je zorgverzekeraar.