Waarom heet dit de Leugenbrug?
Sinds kort staat een fonkelnieuw bord met de naam 'Leugenbrug' bij de brug over de Wennetjessloot in de Nieuweweg.
Wie onlangs daar de grens tussen Den Haag en Poeldijk is gepasseerd, moet het zijn opgevallen. Het bord is er neergezet door de gemeente Den Haag, maar die weet opmerkelijk genoeg zelf niet waar de naam vandaan komt.
Nou ja, niet helemaal in elk geval. Een woordvoerder weet na enige navraag door mediapartner Omroep West nog wel te melden dat de naam te maken heeft met het Leugenhuis, dat vroeger in de buurt heeft gestaan. Maar waar dat zijn naam dan aan te danken heeft? "Het is lastig te achterhalen hoe dergelijke objecten hun namen hebben gekregen in de volksmond, omdat dit vaak niet goed is gearchiveerd", klinkt het formeel. Wel wordt een officieel document opgestuurd, waarin staat dat de brug ook echt Leugenbrug is genoemd na een besluit van het gemeentebestuur. Maar er is in de systemen niets te vinden over het waarom.
De gemeente verwijst naar het Haags Gemeentearchief. Maar daar weten ze het opmerkelijk genoeg ook niet. Gelukkig weten de vrijwilligers van het Loosduins Museum meer te melden en sturen wat foto's, krantenknipsels en andere stukken. En wat blijkt? De boerderij met de bijnaam 'Leugenhuis' zou gebouwd zijn in 1817. In 1883 zou de boerderij na een brand zijn herbouwd, door een zekere 'Jockheer A.J.A. van Ryckevorsel'. Eind jaren zeventig zouden de bewoners (er wordt gerept over een zekere 'familie Leerdam') het pand hebben verlaten en daarna stond het lange tijd te verpauperen, blijkt uit krantenknipsels.
De Haagse gemeenteraad pleitte destijds nog voor behoud, maar dat mocht niet baten. Later werd er nog een keer brand gesticht, waar veel mensen toen blijkbaar al bang voor waren. Toen is het pand ten prooi gevallen aan de slopershamer. In 1982 deed dat pijn in Loosduinen, zeker bij de Stichting ud-Loosduinen. Ook die wilde het Leugenhuis graag een andere bestemming geven, maar dat zat er niet in. 'Leugenhuis niet meer te redden', kopte de krant destijds.
Veel verhalen
Maar waar komt die naam nou vandaan? Daarover doen veel verhalen de ronde. Uit de papieren van het museum blijkt dat de naam in elk geval al eeuwen bestaat. En op de zogeheten 'Kruikius'-kaart van het Hoogheemraadschap van Delfland uit 1712 staat de 'Leugen brugge' ook al vermeld. Uit de documenten komen meerdere verhalen naar voren waarin de Leugenbrug figureert. Zo zou er in 1929 bij de Leugenbrug een lijk gevonden zijn, van een vrouw van naar schatting zo'n 50 jaar. Ookdit verhaal blijft door raadselen omgeven, een vervolg is niet zo gauw terug te vinden.
Een ander verhaal is dat van een vrouw uit 1904. Een dienstbode, die bij de brug door het ijs zakte en daarmee de kranten haalde. Daarover meer op de website van amateurhistorica Claartje Doorenbos, die ook nog wel wat bijzonderheden over de brug weet te vermelden. En ook over de verklaring van de naam. Volgens Doorenbos zijn leugenbruggen in volksverhalen meestal bruggen waar je 'doorheen zakte als je loog'.
Een stuk uit het archief van het Loosduins Museum (auteur onbekend) heeft een andere uitleg. "Het is waarschijnlijk een verbastering van Leuve-brug. Een leuve betekende vroeger einde van een water." en stuk uit 1943 rept van 'iemand' (een naam wordt niet genoemd, red.) die van 'een oude man' (ook zijn naam wordt niet genoemd, red.) heeft gehoord dat er vroeger op de plaats van het Leugenhuis een herberg heeft gestaan 'die in verband met het vele viswater druk bezoek van hengelaars genoot'. En we lezen: "U weet, een hengelaar is niet vies van een verhaaltje". Dus van daaruit zou de naam Leugenhuis zijn ontstaan. Maar ook hier blijft de bron nogal vaag en via-via.
En dus staat ook in het stuk uit 1943 de volgende oproep: "Wie er iets meer van weet mag het vertellen, wij zullen het graag weer doorgeven." Nu, bijna tachtig jaar later geldt die oproep dus opnieuw,